Jakarta Post’un haberine göre, 98 yolcu ve 14 mürettebatı taşıyan C-130 Hercules tipi turbo prop uçak, Doğu Java eyaletinin Magetan bölgesinde düştü. Uçakta hava kuvvetleri personeli ile 10’u çocuk olmak üzere aileleri bulunuyordu.
Uçağın Papu'aya gittiği ve Iswahyudi Hava Üssü’ne iniş için alçalırken 4 kilometre mesafede düştüğü ifade edildi. Uçağın önce evlere çarptığı ardından pirinç tarlalarına girerek ters dönerek adeta bir ateş topu halinde yandığı bildiriliyor. Hava koşullarının normal olduğu ve ilk belirlemelere göre uçağın motorlarında da bir sorun olmadığı belirtiliyor. Oldukça yaşlı olan uçağın pilot hatası veya metal yorgunluğu nedeniyle bir parçasının koparak mı düştüğü, kaza sonu araştırmalarından ortaya çıkacak.
Kazayı gören köylülerden biri, uçağın bir kanadının koptuğunu ve evlerin üzerine burun üstü çakıldığını iddia ediyor.
Kaza sonu çekilen video ve resimlerden uçağın kuyruğu hariç tamamının yanarak enkaz haline geldiği ve bu enkazdan sadece 5’i hafif 15 kişinin yaralı olarak kurtularak çevredeki hastanelere kaldırıldığı bildirildi. Şu anda dünyada uçuş güvenliği en kötü durumda olan ülkelerin başında geyen Endonezya uçaklarına Amerika ve Avrupa semalarında uçuş yasağı bulunuyor.
Binlerce adadan oluşan Endenozya’ da uçak seferlerinin ayrı bir önemi bulunuyor ve her geçen gün ülkedeki uçak ve sefer sayısı artış gösterirken, kazaların sayısı da aynı şekilde artıyor.
Hava Kuvvetleri personeli son zamanlarda bakım için ayrılan fonların yarı yarıya indirildiğini ve bunun geçenlerde 24 can kaybıyla sonlanan F-27 kazasında da rol oynadığını söylüyor.
Bu konuda daha evvel yazdığımız yazılarda da belirttiğimiz gibi bütün bu kazalarda ülkenin milli karakterinin yarattığı insan faktörünün çok önemli roller aldığı aşağıdaki örneklerde de açıkça görülüyor. Bütün bunların bizlere de ders olması gerekir.
Yalnız son beş senede Endonezya’da olan B-737 kazalarını incelersek;
14 Ocak 2002: 737-200, Del 7/11/69, Lion Airlines; Pekanbaru, Endonezya: Pilot hatası olduğu anlaşıldı. Pilotlar kalkış çeklistinin şartı olan 5 derecelik flapı seçmeden kalkmaya çalıştı. Uçağın kalkış hızına erişmesine rağmen kalkamaması üzerine pilotlar panikleyip durmaya kalktı. Fakat ancak pisti 275 metre geçip ağaçlara çarparak durabildi. Can kaybı yok ve uçak hurdaya ayrıldı.
16 Ocak 2002: B-737-300, Del 24/4/89, Garuda, Endonezya Yogyakata, Java: Pilot hatası olduğu anlaşıldı. Uçak 32 bin feet’den 18 bin feet'e inerken yağmura yakalandı ve rölantide çalışan motorların ikisi birden durdu. Bütün denemelere rağmen motorları çalıştıramayan pilotlar uçağı bir metre derinlikteki nehre indirdi ve yalnız bir hostes hayatını kaybetti. Pilotlar oluşan şartlara göre en mükemmel bir şekilde iniş yapmalarına rağmen hatalıydı. Bunun sebebi de 1988’de iki kere aynı tip uçak aynı problemi yaşamış fakat daha sonra durmuş olan motorlarını tekrar çalıştırarak normal inişlerini gerçekleştirmişlerdi. Neticede bir kaza olmadığından medyada önemli bir haber olmamış fakat imalatçı şirket bu tip motorların kullanıldığı uçaklar için uçuş talimatlarına yağışlı havalarda motorların yüksek RPM’le çalıştırılması şartını koymuştu ve pilotların bunu bilmesi lazımdı. Kazadan sonra bu motorlarda yapılan bazı değişikliler nedeniyle artık buna ihtiyaç kalmadı. Buna rağmen bütün pilotların hangi tip uçakla uçarsa uçsun bu olayı bilmeleri ve aynı şartlarda uçarken aynı şeyin kendi başlarına da gelebileceği olasılığını da düşünmelerinde fayda var.
04 Ocak 2005: 737-200C, Del 14/4/70, Banda Aceh, Endonezya: Piste manda çıktı ve hatasını canıyla ödedi. Uçak piste normal inişini yapmış fakat bu sırada önüne çıkan mandaya çarpmaktan kurtulamamıştı. Neticede uçağın sol ana dikmesi kırılmış sol motorla beraber büyük hasar görmüştü. Şans eseri kimse yara almamış, buna rağmen uçak hurda olmaktan kurtulamamıştı. Bugün dünyadaki bütün otoyollar bile hayvanlardan korunurken bu mandanın pistte işi ne?
Amerika’da eskiden güvenliğin bu kadar sıkı olmadığı bir zamanda yaşlı iki bayan gece yollarını kaybederek havalimanının ana pistinde arabalarıyla yollarını ararken fark edilip bulunmuş ve istatistiklere girmekten son anda kurtulmuştu.
05 Eylül 2005: 737-200 Adv, Del 11/8/81, Mandala; Medan, Endonezya: Hata kimde belli değil!.. Uçak kalkıştan 500 metre sonra motorlarının birinin arızalanması nedeniyle düştü. Yerde bulunan 47 kişi ile uçaktaki 102 yolcu hayatını kaybetti. Uçak 24 yaşındaydı. Burada uçağın eskiliğinden, bakım hatasından, tek motorla uçabilecek bir uçağın pilotunun kontrolü kaybetmesinden bahsedebiliriz.
24 Aralık 2006; 737-400, Del 5/3/90, Lion Air; Makassar, Endonezya: Pilot hatası. Pilotlar son yaklaşmada iniş için gerekli 30 derece flap istediklerinde göstergelerin flapların eşit açılmadığını (asymmetrical condition) göstermesi üzerine tekrar 15 derece flap açıp inişlerine devam ettiler. En kritik bir anda bu problemi yaşayan pilotlar kontrolü kaybedince uçak pistin orta çizgisini tutturamadığı gibi pistle temasını da biraz sertçe yaptı. Sağ ana tekerlek dikmesi koparak uçaktan ayrıldı. Sol dikmesi ise kanadı delerek dışarı çıktı. Şans eseri yangın çıkmayan uçakta yaralanan olmadı. Fakat uçak hurdaya ayrıldı. 16 yaşında olan uçaktaki bu arıza, uçağı tehlikeye sokmayacak olağan bir arızadır. Pilotların sıkışık bir zamanda her şey tam kontrol altında değilken inişte ısrarı için hiç bir sebep yoktu. Pilotlar pas geçip tur atarak oluşan bu yeni duruma göre hazırlıklı ve rahat bir şekilde inişlerini yapabilirdi.
1 Ocak 2007: PK-KKW, 737-400, 24070/1655, Del 26/1/89, Adam Air; Endonezya: Hata belli değil!.. Uçak FL350’de normal uçuşunu yaparken aniden radarlardan kayboldu. Uçağın iki parça olarak 1800-2000 metre derinlikte olduğu uzun araştırmalardan sonra belli oldu. Uçağın düşme nedeninin anlaşılabilmesi için uçuş ve kokpit kayıtlarının çözülmesi şart. Karakutuların bu derinlikten çıkarılması teknolojik olarak mümkün fakat çok masraflı bu iş için hala kesin bir teşebbüs yok. İhtimaller uçakla ilgili bir arızayı işaret ediyor. En güçlü tahminler kuyruk dümenini kontrol eden mekanizma. Bu tip arıza nedeniyle iki ölümlü kaza mevcut.
Daha fazla bilgi için “Endonezya'da uçak neden düştü” başlıklı yazımız: http://www.lojiport.com/news_detail.php?id=1679
13 Ocak 2007: 737-200C, Del 11/2/70, RPX Airlines; Kuching, Malezya: Pilot hatası. Sisli bir havada uçak pistin 30 metre önüne indi. Bin metre sürüklenirken, sağ motoru ve tekerlek dikmeleri uçaktan koptu. Ölen yok, uçak hurdaya çıktı.
21 Şubat 2007: 737-300, Del 16/5/94, Adam Air; Surabaya, Endonezya: Pilot hatası. Piste inişini çok süratli yapan uçak yere hızlı vurunca ikiye bölündü. Can kaybı yok… Uçağın akıbeti meçhul. Pilotlar iniş anında aniden oluşan dikine rüzgardan "windshear"dan bahsediyor, mazeretin doğruluğu kara kutulardaki datalar incelendikten sonra anlaşılacak.
Daha fazla bilgi için: http://www.turkiyeturizm.com/news_detail.php?id=604
07 Mart 2007: 737-400, Del 13/11/92, Garuda; Java, Endonezya: Pilot hatası. İnişini çok süratli yapan uçak pisti geçip tel örgüleri parçalayarak pirinç tarlasına girdi ve yanmaya başladı. Uçaktaki 21 kişi hayatını kaybetti. Şu ana kadar kaza sebebi hakkında bir açıklama yapılmadı. Kurtulan pilotlar windshear'e yakalandıklarını iddia ediyor. Daha kara kutulardaki datalar değerlendirilip bir araştırma raporu hazırlanmadı.
Bu kazayla ilgili haberimiz;
http://www.turkiyeturizm.com/news_detail.php?id=923
http://www.turkiyeturizm.com/author_article_detail.php?id=15
