THY Uçuş Eğitim Başkanlığı’nda yaptığımız gezinti ve Uçuş Eğitim Başkanı Kaptan Pilot Menderes Çakıcı ile gerçekleştirdiğimiz söyleşinin ikinci bölümünü yayınlıyoruz.
RİSK İSTEMİYORUZ
Çakıcı’ya ‘THY pilotlarının ‘En küçük hatada ceza veriliyor. Sürekli ceza alacağız psikolojisi içerisinde uçuyoruz” şeklindeki şikayetlerini hatırlatıp, ‘Böyle bir baskı var mı’? diye sorduğumuzda şu cevabı aldık:
“Ben aynı fikirde değilim, yok. Şöyle söyleyeyim; siz gitmişsiniz uçağı kırmışsınız. Sizi kimse affetmez, eğer hata yaptıysanız. Ama bizim burada ana hedefimiz şu; daha kaza veya bir şey olmadan biz kişiyi yakalıyoruz. Ama arkadaşımız gitmiş hata yapmış örnek vereyim, taksi yolundan gitmiş normal kural varken yandaki uçağa yakın geçmiş, kanadını vurmuş. Tamir ettirmişsiniz uçağı, uçak bir müddet yerde kalmış, 200-300 bin dolar tamir masrafı vermişsiniz. Belki şirketin günlük olarak 1 milyon doları gitmiş. Ben de yapsam Uçuş Eğitim Başkanı olarak, şirket beni ‘Menderes Kaptan olur, insanlık hali’ demez. Bütün veriler depolanıyor bizde, kokpitte kalmıyor. Sistem var, mesela ben bir hata yapıyorum. Eskiden biz ne yapıyorduk? En çok yapılan hata ATC’nin vesaire jest yapmasından, onlar sorunlar yaşıyor, son anda kısa dönüş veriyor. Amsterdam’daki gibi paldır küldür geliyorsunuz, iniş takımları koyuyorsunuz. Belli alçak irtifada da koyuyorduk, bu bir alışkanlıktı. Şimdi dedik ki, ‘Arkadaşlar biz bunu istemiyoruz. Artık kuralımız şu: 1000 feetten itibaren her şeyiniz bitecek, öyle ineceksiniz. 1000 feetin altında eğer inişe hazır değilsen, pas geçeceksin. Size bunu talimat ediyoruz. Yakıtı makıtı, şirketin şeysi biz risk istemiyoruz. Bunu yayınladık. Biz diyoruz ki zorlama diye bir şey yok. Şirket politikası olarak sıfır hata olmasına gayret ediyoruz. Örnek olarak siz araba kullanırken viraja gidiyorsunuz. Orada 80 yazıyorsa 80’nin altında gireceksiniz. Israrla 90’la gidiyorsanız, ‘Ben nasıl olsa çok iyi araba kullanıyorum’ derseniz bu iş olmaz. Bu iş de öyle. Biz diyoruz ki, eşiğimiz 1000 feet. 1000 feeti geçerken uçak full iniş konumunda yaklaşma süratleri bu limitlerde olacak. Eğer değilse isterse 6 bin metrelik bir pist olsun, bomboş pist olsun istemiyoruz, pas geçecek. “
EMNİYET DE BİRİNCİ LİGE GÖRE OLMALI
Menderes Çakıcı sözlerini şöyle sürdürdü:
“Siz diyelim ki ısrar ettiniz, hemen kayda girdiniz. Size uyarı gitti. Gittiniz, yine yaptınız. Biz de ‘Kaptanım, cezayı yersiniz’ diyoruz. Hepimiz hata yaparız. Neden iki kişi uçuyoruz uçakta, çünkü insanız. Konsantre olmazsanız, bu meslek nankördür. Saatlerce uçarsınız gelirsiniz konsantreniz bozulur, bir şey olur insansınız sonuçta.
AMSTERDAM KAZASI SONRASINDA BÖYLE OLDU
“Amsterdam kazası olsaydı da, olmasaydı da biz zaten bunları yapacağız. Benim akademik bir ekibim var. Bütün dünyadaki eğitim merkezlerinde ne gelişiyorsa artı ne yapılıyorsa, onun üzerine gidiyoruz. Mesela Amerika’da uygulanmaya başlayan yeni bir eğitim modeli var, daha Avrupa’da yok. Ekibim onu getiriyor. Hedefimiz şu: THY şu anda birinci ligde oynuyor. Birinci ligde oynarken birinci ligin emniyet modunda olması lazım. Bizim görevimiz bu. Bir olay olduğunda sadece THY kaza yapmıyor, ülke kaza yapmış oluyor. Amsterdam olayından önce de biz aslında çok iyi idik. Bizim şansızlığımız şu; Amsterdam’daki o teknik olay başka bir şirketin başına gelmiş olsaydı, ilgili firma bütün pilotları zamanında uyarmış olsaydı, ne oldu şimdi bizdeki olay bütün dünyadaki eğitim kitaplarına girdi, ders oldu. Check listler değişti. Ama söylemiyor kimse. Havacılık devamlı değişiyor bütün üretici firmalar kusursuz uçak yapmaya çalışıyor, devamlı kendini geliştiriyor. Ama birazcık da şans lazım. Örnek Lufthansa’nın Airbus’u gitti Hamburg’a inişte yan rüzgarda kanat vurdu. Kırılabilirdi, uçak infilak edebilirdi. Ne kadar şanslı, çok kötü pozisyonda o uçak kurtuldu. “
KAZA YAPMA LÜKSÜMÜZ YOK
Bütün pilotları teste aldıklarını söyleyen Çakıcı, test sürecini şöyle anlattı:
“2 bin 100 pilotun, 175 uçağın uçtuğu, şu anda uçakların günde 14 saat havada kaldığı bir şirketteyiz. Uzun menziller 17 saate kadar çıkıyor. Günlük ortalama bin sefer yapılıyor İstanbul çıkışlı olarak. Böyle bir durumda ekiplerimizin hatalarının analiz edilmesi gerekiyor. Uçuş eğitim departmanımız bunları yapıyor. Aynı şekilde biz de yapıyoruz. Simülatörde pilotun yaptığı hataları depoluyorum. Bir bakıyorum ki pilotlarda yerli yabancı bir sürü pilot var. Son 4 yıldır bütün giren pilotları teste alıyoruz. Nerden gelirse gelsin, astronot bile olsa filtreleri gittikçe daraltıyoruz. 53 ayrı ülkeden şu anda 300’ü aşkın yabancı pilotumuz var. 53 ayrı ülke ve kültürü birleştiriyoruz aynı kokpitte. Bizim testlerden geçemeyen bir yabancı pilot yurtdışında kaza yaptı. O yüzden uçuş emniyetinin esas kaynağı insan. Doğru insan alırsanız, doğru insanla çalışırsanız, doğru insanı çok kolay eğitirsiniz. Uçuş emniyetinde dünyada 1 numara olmak istiyorum diyorsunuz. 100 üzerinden 100 olsun. Seviyesi 10 olan elemanı belki 5 senede 100 e çıkarırsınız. Ama diyorsunuz ki, ‘Ben seviyesi 70 olan eleman alayım, en azından 6 ayda veya 1 yılda ben bunun seviyesini 100 yapayım’. Biz de diyoruz ki, bizim bir seviyemiz var. Bu seviyeden itibaren, çünkü bizim kaza yapma gibi lüksümüz yok şu anda. Diyoruz ki seviyemiz bu. Testlere başladık, 4 tane büyük havayolunun sistemini araştırdık. Sonra kendi kültürümüze uygun bir test sistemi oluşturduk. Simülatör hocalarımız var. THY kokpitinde yerli ve yabancı pilotlar olduğu için yabancı hocalar da kullanıyoruz. 310 civarında yabancı kaptanımız var. Yurtdışındaki firmalara da eğitim veriyoruz. Yaklaşık 20 tane havayolu şirketine eğitim veriyoruz. Kendi hocalarımız yetmiyor, hoca kiralıyoruz. Avrupa’da anlaştığımız bir şirket var. Kendimize ait simülatörde aynı zamanda da hatta uçan hocalarımız var. Karışık olarak kullanıyoruz. Tamamen simülatör hocaları var, hem simülatörde hem uçakta uçan hocalar var. “
KOKPİTTE CRM SORUNU YOK
Kendisi de bir Boeing 777 kaptanı olan Menderes Çakıcı, “THY kokpiti uluslararası hale geldi. Kokpitteki CRM sorununu aştınız mı” ? şeklindeki sorumuza şu yanıtı verdi:
“Tabi ki aştık. Zaten hiçbir sorunumuz yok. Bütün öğretmenlerimizi CRM ile ilgili bir kalibrasyon eğitimine aldık. Öğretmenlerimiz 3 günlük CRM eğitimine girdi. Bu eğitimden itibaren iletişim var. Bir doktor, psikolog gibi size profesyonelliği öğretiyoruz. Küçük bir şeyden iki kişi arasında CRM sorunu olduğunu yakalamanız lazım. Çünkü ayrı bir uzmanlık gerekiyor. Bir İngiliz uzman ekibi getirdik. Bütün öğretmenlerimizi bu konuda yetiştirdik. Sonra ne yaptık ? ‘Tamam’ dedik. CRM konusunda eksiği olan pilotu bulmayı öğrendiniz. Zaten yapıyorladı ama artık akademik olarak yapıyoruz. Amacımız ne ? Sıfır hata, sıfır kaza. Daha önce belki CRM sorunu olan 100 pilottan 90’ını buluyorduk, 10’unu bulamıyorduk. Onu da şimdi bulabilmemiz lazım. Bu konuda uluslar arası bir kuruluş var oradan destek aldık. Hocalar yetişti ve hocaları saldık simülatörlere, hatlara. Sonra bir baktık ki, o konuda bir sürü eksikleri buldular. Pilotlarımız çok iyi.”
1 İSTERSEK YÖNETİM 2 VERİYOR
Söyleşimizde çok çarpıcı bilgiler veren Menderes Çakıcı Kaptan, THY yönetimi ile tam bir uyum içinde çalıştıklarını şu örnekle dile getirdi:
“Bugüne kadar 1 istersek 2 olarak alıyoruz. Çok şanslıyız o konuda. Gerçekten eğitime ve uçuş eğitimine büyük bir destek var. Örneğin simülatör alıyoruz, fiyatı diyelim ki 5 lira ama bizim alınmasını istediğimiz simülatör 15 lira. Biz diyoruz ki, şirket bu sene kritik, gerekirse 5 liralık alabiliriz, ucuzundan. Yönetim diyor ki, ‘Menderes Kaptan biz ekibimize en iyisini isteriz. En kalitelisi neyse onu alalım’ ve onu alıyoruz. Çok şanslıyız, hem genel müdürümüz, hem yönetim kurulu başkanımız bir istersek 2 veriyor. Net olarak söyleyeyim. Hepimiz özveri ile çalışıyoruz, o bize büyük bir manevi destek. Anlatıyoruz, bunu alırsak karşılığında bunu alacağız. Bu bir süreç, birden bütün sistemi düzeltemezsiniz. Bir pilotu aldığınız zaman check up’ u 3 yılda bitiyor. Bir pilot 3 yılda bir yenileniyor. Bütün bilgi olarak çünkü 3 yıl uluslar arası mevzuata göre kademe kademe her 6 ayda sisteme giriyor. Biz bu check up u 3 yıl yerine 1.5 yıla indirmeye çalışıyoruz. 1.5 yılda ben her pilotu teste alacağım. Zaten 6 ayda alıyorum, ama full check up’a alacağım. Bu bir antrenman. Sporcu gibi yarış öncesi sporcuya ne kadar iyi antrenman yaptırırsanız yarışta o kadar başarılı olur. Yarış bizim için emniyet demektir. Ekibimizi ne kadar iyi hazırlarsak, gerçekte başına geldiği zaman şey yapar. Havacılıkta deneme yanılma yöntemiyle uçağı kurtar diye bir şey yok. Başka şirketlerin atlattıkları tehlikeleri ve kazaları inceliyoruz. Pilotlar başlarına gelen olayı defalarca simülatörde yaptıklarının bilinciyle hareket ediyor. Similatörde yaklaşık 20 saate yakın, 5 sorti uçuruyoruz. A dan Z’ye her şeyden emin olduktan sonra hatta gönderiyoruz. Hatta da 10 sorti hat eğitimi görüyor pilotlarımız.
AYDIN ÇILDIR’DA ANA UÇUŞ OKULU MERKEZİ KURACAĞIZ
THY’nin artan pilot ihtiyacını nasıl karşıladığını sorunca Menderes Kaptan şu bilgileri verdi:
“Kendi uçuş akademisi, anlaştığımız akademiler var Amerika’daki Florida Üniversitesi’ni kullanıyoruz. Anadolu Üniversitesi’ni kullanıyoruz ve THK’na öğrencilerimizi gönderiyoruz. Bunun dışında tabi ki silahlı kuvvetler. Ana kaynağımız kendi akademimiz. Yaklaşık 325 öğrencimiz var akademilerimizde. Şu anda ana üs Çorlu’da şu anda 110 öğrencimiz var. Bütün uçuş okulları da Çorlu’ya gelmeye başladılar o nedenle Çorlu’da uçaklarımızı çok fazla uçuramıyoruz. O zaman bizim kendimize ait meydan olması lazım. Hareket yapabileceğimiz, bir kampüsün olacağı, uluslar arası bir büyük eğitim merkezi istiyoruz, hayalimiz o. Bütün çevre ülkelere pilot eğitimi vermek istiyoruz. O amaçla başvurularımız oldu. İnşallah Aydın Çıldır Meydanı’na gidip yerleşmek istiyoruz. A dan Z’ye bütün tesislerimizi kurmak istiyoruz. Ülke için büyük bir gelir kaynağı olacak aynı zamanda: Çünkü çevre ülkelere de hizmet vereceğiz, aynı zamanda Türkiye deki havacılığı da geliştireceğiz. Bütün havayolları için bir ana uçuş okulu merkezi kurmak istiyoruz. Yılın yüzde kaçı açık, çevremizde antrenman yapacağımız meydanlar var mı ? Hava sahaları var mı? Askeri meydanlardan dolayı tahdide giriyor mu? Bizi destekleyen bir üniversite olacak mı, çünkü akademimiz Aydın’daki üniversitelerle işbirliği yapacak. Çok fazla manialı yerler istemeyiz. Bunun gibi faktörler var. Kısa vadede çok fazla havayolu şirketinin geleceği yere sıcak bakmayız. Pilot adayı öğrencilerimiz eğitimlerini Cessna 172 ve çift motorlu Diamond uçakları ile yapıyor. Ayrıca iki tane Mustang jet uçağımız var. “
Süleyman ŞEN-Airkule.com
0
0
