iga-2023-2
Airkule
Unifree-2019
HAVACILIK HABERLERİ RÖPORTAJ TÜRKİYE'DEN DÜNYADAN VİDEOLAR SEYAHAT ROTASI
Pegasus-2024
8 Nisan 2015 Çarşamba - 11:20

UÇAK KAZALARINDA ÖLÜM VE HUKUKİ SÜREÇ

Avukat Tuğba İncel, Airkule için yazdı: Uçak Kazalarında Meydana Gelen Ölüm Olayından Sonra Açılacak Sorumluluk Davaları

UÇAK KAZALARINDA ÖLÜM VE HUKUKİ SÜREÇ
Losev-1

UÇAK KAZALARINDA MEYDANA GELEN ÖLÜM OLAYINDAN SONRA AÇILACAK SORUMLULUK DAVALARI

Germanwings Havayolları'nın 9525 sefer sayılı uçağı geçtiğimiz günlerde Fransız Alpleri'nde düştü. Barselona-Düsseldorf seferini yaparken düşen Airbus A320 tipi uçakta 144 yolcu ve 6 mürettebat bulunuyordu.

Uçağın kara kutusunda yer alan ses kayıtlarında Fransız yetkililerin yaptıkları incelemenin ardından uçağın yardımcı pilot tarafından kasten düşürüldüğü sonucuna varıldı. Pilotun evinde arama yapıldıktan sonra Alman savcılar "yardımcı pilotun kaza günü raporlu olduğunu" saptadı ve bu durum da kamuoyuyla paylaşıldı.

Bu olay günlerdir havacılık otoriteleri tarafından konuşulmakta ve kazanın oluşumunda kimlerin sorumlu olduğu tartışılmaktadır. Ayrıca; ölen yolcuların zararlarının hangi esaslarla tazmin edileceği ile ilgili tarafımıza sorular sorulmaktadır. Bu yazımızda Türk Hukuku’ndaki mevcut düzenlemeler çerçevesinde yolcunun ölümü halinde havayolu şirketinin sorumluluğunu açıklamaya çalışacağız.

Açılacak Sorumluluk Davasının Tarafları Kimlerdir?

Davanın tarafları bakımından Türkiye’nin taraf olduğu Varşova/ La Hey Konvansiyonunun 24. Maddesinde ulusal hukuka atıf yapılmaktadır. Türk Medeni Kanunu’nun 599. Maddesine göre; yolcunun ölümü halinde mirasçılar, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu 806. Madde ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu 914. Maddeye göre ölen yolcunun desteğinden yoksun kalanlar, 818 sayılı Borçlar Kanunu 47. maddeye, Türk Borçlar Kanunu madde 56’ya göre ölen yolcunun yakınları davacı sıfatını taşıyabilir.

Türk Sivil Havacılık Kanunu’nun 120. Maddeye göre akit taşıyıcısı, fiili taşıyıcı, taşıyanın adamları ve taşıyanın kanuni haleflerine karşı sorumluluk davası açılabilmelidir.

Tazminata Hak Kazanabilmek İçin Zararın İspatı Nasıl Gerçekleştirilir?

Taşıyıcı şirketin yolcuları sağ salim götürme yükümlülüğünün en ağır ihlal şekli taşıma sözleşmesinin icrası sırasında yolcunun ölümünün gerçekleşmesidir.  

Davacı olacak yolcu yakınları kaza sonucunda zararın ortaya çıktığını ve zarar ile kaza arasında uygun illiyet bağını ispatlayabildiği surette tazminata hak kazanacaktır. Türk Sivil Havacılık Kanununun 120. Maddesi’nde yer alan zarara sebebiyet veren kaza ifadesi de kaza ile zarar arasında illiyet bağı aranması gerektiği anlaşılmaktadır.

Yolcu yakınlarının zarara sebep olan kazanın taşıyan havayolu şirketinin, istihdam ettiği adamların kasıtlı eylem ve davranışlarının ya da ağır ihmallerinin ya da uçuş emniyetini tehlikeye atacak hareketleri sonucu doğduğunu ispatlaması gerekmektedir. Havayolu şirketinin ise kaza sonucu oluşan zararın tazminatı ödemekten kurtulması için kendisinin, istihdam ettiği çalışanlarının, yardımcılarının kazanın olmaması için gerekli tüm tedbirleri aldıklarını ispatlaması gerekmektedir.

Zararın ispatı bakımından kaza raporunun önemi büyüktür. TC Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı havacılık alanında uzman kişilerden seçilecek bir kurulu kazanın soruşturması için görevlendirir. Bu kurul kazanın ayrıntılı incelemesi ve soruşturmasını yapar. Ancak; kaza raporu sorumluları belirlememekle beraber hakimin başvuru yapacağı takdiri bir delil niteliği taşımaktadır.

Sorumluluk Davasında Uygulanacak Hukuk Kuralları Nelerdir?

Havayolu ile taşınan yolcuların kaza sonucunda ölümü halinde doğacak maddi zararların neleri kapsadığı sorunu ne sivil havacılık kanununda ne de Montreal Konvansiyonunda düzenlenmiştir. Türk Sivil Havacılık Kanunu 106. Maddesinde yapılan atıf gereğince Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalarda hüküm olmayan hallerde Türk Ticaret Kanunu hükümleri uygulanacaktır.

Ancak; Türk Ticaret Kanununda bu konuda da düzenleme olmadığından ölüm halinde oluşabilecek zararların kapsamını tayinde genel hüküm olan Borçlar Kanununun sözleşmeye aykırılık halinde doğan zararların kapsamını tayin maddelerine (818 s. Borçlar Kanunu 98/2. Madde, 6098 sayılı Borçlar Kanunu 114/2. Madde) dayanılabilir.

Açılacak Tazminat Davasında Hangi Masraflar ve Zararlar İstenebilir?

  • Bakım ve Tedavi Masrafları, İş Görmezlik Zararı

Ölüm olayı kazanın meydana geldiği tarihte değil de daha sonraki bir tarihte meydana gelmiş olabilir. Bu durumda ölümün gerçekleşmesinden önce bakım ve tedavi masrafları, iş görmezlik zararı havayolu şirketinden istenecek olan tazminat miktarında belirtilmelidir.

  • Cenaze ve Defin İçin Yapılan Masraflar

Ölümün gerçekleşmesinden sonra da ölen kişinin cenazesi ve defnedilmesi için yapılan masraflar tazminat miktarında ayrıca belirtilmelidir. Bu masrafların ölen kişinin dini inançlarına ve sosyo-ekonomik durumuna uygun düşmesi gerektiği kabul edilmelidir. Ayrıca; anılan masraflar ölenin terekesine dahil oldukları için bu hususlar hakkında tazminat talep hakkı da tereke kendisine intikal eden mirasçılara aittir.

  • Destekten Yoksun Kalma Tazminatı

Destekten yoksun kalma tazminatı ise ölen kişiden intikal eden bir hak olmayıp desteğin ölümü ile onun desteğinden ölümü ile onun desteğinden mahrum kalanların şahsından doğan ölen kişiden bağımsız bir talep ve ölümün yansıyan bir zararıdır. Bu hususlarda 818 sayılı Borçlar Kanunu 45. Madde, 6098 sayılı Borçlar Kanunu 53.  Madde, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu 806. Maddede, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 914. Maddesinde ölen kişinin desteğinden yoksun kalan kişilerin isteyecekleri destekten yoksun kalma tazminatı düzenlenmiştir.

Bu belirtilen kanun maddelerinin hiçbirinde destekten yoksun kalan kişilerin kimler olabileceği düzenlenmemiştir. Bunun sonucu olarak da ölenin desteğinden yoksun kaldığını iddia eden kişinin bu zararının tazmininin mümkün olup olmadığı her somut olayın özelliklerine göre tespit edilecektir. Ölen kişi ile destekten yoksun kalan kişinin akdi ya da kanuni ilişkisini ispat bu tazminatın kazanılmasında kolaylık sağlayacaktır.

Destek kavramı doktrinde farazi destek ve gerçek destek olarak ikiye ayrılmaktadır. Bu ayrımın bir örnekle daha güzel açıklanacağını düşünüyorum. Örneğin; şehir dışındaki bir iş toplantısına gitmek sebebiyle düşen uçakta bulunan kocasını kaybeden evli kadının destekten yoksun kalma tazminatı talebi gerçek destekten yoksun kalma talebidir. Aynı uçakta okul gezisine katılmak amacıyla seyahat eden 13 yaşında çocuklarını kaybeden anne ve babanın talepleri çocuk yaşasaydı ilerde anne ve babasına destek olma ihtimali yüksek olduğu için farazi destekten yoksun kalma olarak açıklanabilir.

  • Manevi Zarar

Türk Sivil Havacılık Kanununda madde 120’de ve Montreal Konvansiyonu madde 17’de yolcuların ölümü halinde tazmin edilecek zararların maddi- manevi olarak ayrımı yapılmamıştır. Doktrine göre ve Varşova/ Lahey Konvansiyonu kapsamında değerlendirirsek manevi zararların istenebileceğini söyleyebiliriz. Ülkemizde de Varşova Konvansiyonu yürürlükte olduğu müddetçe uçak kazalarında ölüm ve yaralanma olduğu zaman manevi tazminata hükmedilebilecektir ve bu konuyu da yakın zamanda verilen Yargıtay 11. Hukuk dairesinin kararları desteklemektedir. 

Tazminat Davası Hangi Mahkemede Açılacak?

Türk Sivil Havacılık Kanununun 106. Maddesinde yapılan atıf gereğince görevli mahkemenin tespitinde Türk Ticaret Kanunu hükümleri önem arz eder. Taşıma işleri Ticaret Kanununda düzenlendiğinden kanunun 4. Maddesindeki hüküm gereği taşıma işleri ticari davadır. Asliye Ticaret Mahkemesinin bulunmadığı yerlerde dava “asliye ticaret mahkemesi” sıfatıyla Asliye Hukuk Mahkemesinde görülmektedir.

Neredeki ticaret mahkemesinde davanın açılacağı konusu yetkili mahkemenin belirlenmesidir. Montreal Konvansiyonu Madde 33’ e göre;

1. Hasarlar için bir dava, davacının tercihine bağlı olarak, taraf devletlerden birinin sınırları dahilinde ya taşıyıcının ikametinin ya da esas iş yerinin bulunduğu yerin, ya da taşıyıcının sahip olduğu bir iş yerinin bulunduğu ve bu sözleşmenin aracılığıyla yapıldığı yerin mahkemelerinde ya da varış yerindeki mahkemelerde açılmalıdır.

2. Yolcunun ölümü ya da yaralanmasından kaynaklanan hasarlar açısından, bir dava bu maddenin birinci paragrafında değinilen mahkemelerden birinde, ya da kazanın gerçekleştiği esnada yolcunun esas ve daimi ikametgahının bulunduğu ve taşıyıcının gerek kendi hava aracıyla gerek ticari bir anlaşmaya göre bir başka taşıyıcının hava aracıyla gerçekleştirdiği hava yoluyla yolcu taşıma için hizmet faaliyetlerini yürüttüğü ve taşıyıcının kendisinin ya da ticari anlaşmalı olduğu başka bir taşıyıcıya ait ya da kiralanmış bina ve müştemilattan hava yoluyla taşınması işini yürüttüğü bir taraf devletin sınırları dahilindeki mahkemelerden birinde açılabilir.

3. Paragraf 2’nin amacı doğrultusunda;

(a) “ticari anlaşma”, taşıyıcılar arasında yapılmış, acentelik anlaşmasından farklı ve taşıyıcıların hava yoluyla yolcu taşıma için ortak hizmetlerinin koşullarına ilişkin anlaşma anlamına gelmektedir;

(b) “esas ve daimi ikametgah” kaza anında yolcunun sabit ve daimi evi anlamına gelmektedir. Yolcunun milliyeti bu bağlamda belirleyici faktör olmayacaktır.

Hukuk Muhakemeleri Kanununda paralel düzenlemeler vardır. Kanunun 6. , 10. ve 14. Maddelerinde yetkili mahkemeler düzenlenmiştir.

Tazminat Davası Hangi Sürede Açılabilir?

Türk Sivil Havacılık Kanununu 131. Maddesinde ve Montreal Konvansiyonu 35. Maddesinde dava açma süresi düzenlenmektedir. Hava aracının varma yerine geldiği ya da gelmesi gerektiği tarihten itibaren 2 yıl içerisinde tazminat davası açılmalıdır. Ancak bu 2 yıllık sürenin dava zamanaşımı mı yoksa hak düşürücü süre mi olduğu konusunda tartışmalar vardır. Kanımızca ve Yargıtay’a göre taşıma sözleşmesinin söz konusu olduğu durumlarda bu süre hak düşümü süresidir. Akla gelebilecek soru hava aracının havalandıktan sonra kaybolması durumunda sürenin nasıl hesaplanacağıdır. Bu gibi durumda hava aracı normal şartlar altında varma yerine gelmesi gereken tarihten itibaren başlar. Kazanın oluşu kaza raporunun hazırlanmasını gerektiriyorsa Türk Sivil Havacılık Kanunu 14. Maddesi gereğince Ulaştırma Bakanlığının kaza raporunun tekemmül etmiş olduğunu Resmi Gazete ile 3. şahıslara duyurduğu tarihten itibaren başlar.

Tazminat Miktarının Belirlenmesi Hangi Esaslar Göre Gerçekleşir?

Montreal Konvansiyonunda sorumluluk davalarının birim olarak ifade edilmesinde özel bir hesaplama birimi olan “Özel Çekme Hakkı” tercih edilmiştir. Açılacak olan sorumluluk davasında tazminata özel çekme hakkı cinsinden hükmedilir ve bu tazminat hükmün verildiği tarihteki milli para birimlerine çevrilerek hesaplanmaktadır. Montreal Konvansiyonunda taraf devletin uluslararası para fonuna üye olup olmamasına göre ikili bir ayrım yapılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Türkiye Cumhuriyeti’nin Uluslararası Para Fonuna üye bir devlet olması gereği özel çekme hakkının Türk Lira cinsinden değeri resmi web sitesinde günlük olarak yayınlanmaktadır.

Av. TUĞBA İNCEL

 
KOKPİT CAMI ÇATLADI ACİL İNDİ
 
HAVANIN MART İSTATİSTİKLERİ
YORUMLAR
Toplam 1 yorum var, 1 adet görüntüleniyor. Onay bekleyen yorum yok.

Küfür, hakaret içeren; dil, din, ırk ayrımı yapan; yasalara aykırı ifade ve beyanda bulunan ve tamamı büyük harflerle yazılan yorumlar yayınlanmayacaktır.
Neleri kabul ediyorum: IP adresimin kaydedileceğini, adli makamlarca istenmesi durumunda ip adresimin yetkililerle paylaşılacağını, yazılan yorumların sorumluluğunun tarafıma ait olduğunu, yazımın, yetkililerce, fikrim sorulmaksızın yayından kaldırılabileceğini bu siteye girdiğim andan itibaren kabul etmiş sayılırım.
 
Bahadır Altan 8 Nisan 2015 Çarşamba 17:22

Tuğba Hanım ellerinize sağlık devamını da bekleriz...

Yorumu oyla      1      0  
FACEBOOK YORUM
Yorumlarınızı Facebook hesabınız üzerinden yapın hemen onaylansın...
KATEGORİDEKİ DİĞER HABERLER
KOKPİT CAMI ÇATLADI ACİL İNDİ
Düsseldorf-İstanbul seferini yapan Türk Hava Yolları uçağı, sol kokpit ...
RİGA’DA ÖZEL SALONLAR TAV’A EMANET
TAV İşletme Hizmetleri, Letonya’nın ana giriş kapısı Riga Havalimanı’nda ...
"STAND OFF JAMMER" PROJESİ
Jammer Uçak'la (Soj) düşman sistemleri 400 kilometreden devre dışı bırakılacak. ...
 
PİLOT SAĞ KURTULDU
Yeni Zelanda’da düzenlenen Omaka Classic Fighters hava gösterisinde fren ...
TURKISH CARGO DOĞU’DA BÜYÜYOR
Turkish Cargo, uçuş ağına Lahor ve Bahreyn’i de ekleyerek Doğu’daki etkinliğini artırıyor
TGS ÇALIŞANLARI ARTIK BÖYLE BOY GÖSTERECEK
Türk Hava Yolları ve TAV Havalimanları Holding'in ortak kuruluşu Turkish ...
 
ANADOLUJET FREKANS SAYISINI ARTIRIYOR
AnadoluJet, 2015 Yaz Tarifesi ile birlikte sefer sayılarını artırıyor. ...
THY DEVLER LİGİNDE YERİNİ PEKİŞTİRİYOR
Süleyman Şen yazdı
THY’DEN ÇELEBİ ERZURUM İSTASYONUNA ÖDÜL
THY, Çelebi Hava Servisi Erzurum İstasyonuna "Excellence Ground to Sky" ödülü verdi
 
Osman Gazi Baykal
UÇUŞAN GÜZELLİKLERDEN KELEBEKLER
Osman Gazi Baykal
Prof. Dr. Muzaffer Çetingüç
2023 YILININ ŞÖVALYE PİLOTLARI
Prof. Dr. Muzaffer Çetingüç
Engin Aksüt
SABİHA GÖKÇEN’İN YENİ PİSTİNDEKİ KOT FARKI
Engin Aksüt
İbrahim Köktener
MADALYONUN ÖTEKİ YÜZÜ
İbrahim Köktener
Tuğba İncel
GERMANWINGS KAZASI DAVASI SÜRÜYOR
Tuğba İncel
Faruk Sayılır
UCUZ HAYATLAR
Faruk Sayılır
digitaldalga
ÇOK OKUNANLAR
  FOTO GALERİ
SİNGAPUR AIRSHOW-2020

SİNGAPUR AIRSHOW-2020

  VİDEO GALERİ
ENGELLERİN AŞILDIĞI HAVALİMANI

ENGELLERİN AŞILDIĞI HAVALİMANI

  GÜNÜN MANŞETLERİ
 
THY TRABLUS'TA
KAPADOKYA'DA İNCELEME
QANTAS UÇAĞI KORKUTTU
ASELSAN KAAN'A GÜÇ VERECEK
ANTALYA'YA EK FİNANSMAN
TAV İŞLETME'DE YENİ ATAMA
SUNEXPRESS DO-CO İLE ANLAŞTI
THY TEKNİK'TE ROBOT TEKNOLOJİSİ
BEBEK YOLCU UÇAKTA FENALAŞTI
UZAY İSTASYONUNA KENETLENDİ
 
  UÇUŞ BİLGİLERİ
İç Hatlar Dış Hatlar
Geliş Gidiş Geliş Gidiş
  İstanbul Havalimanı
  Sabiha Gökçen
  Ankara
  Antalya
  HAVA DURUMU
  İstanbul
Perşembe Cuma Cumartesi
14 / 19 °C 12 / 18 °C 15 / 20 °C
  ARŞİV
 
   
 
 
UNUTMAYACAĞIZ...
 
Onur Güntürkün
 
 
UNUTMAYACAĞIZ…
 
Ünal Başusta

  •Künye
  •İletişim
  •Havacılık Haberleri
  •Röportaj
  •Türkiye'den
  •Dünyadan
  •Seyahat Rotası
  •Havacılık
  •Uçuş Eğitim
  •Havalimanları
  •Göklere Veda
  •Havacılık Emekçileri
  •Havacılık
  •Reklam Videoları
  •Röportaj
  •Video Haber
  •COVID 19
  •NASA
  •uydu
  •Antalya
  •Eskişehir