29 Mart 1916: I.Tayyare Bölüğünün bir uçağı Limni adasına keşif için havalandı. Ancak bir süre sonra motoru arızalınınca, uçak Ezine yakınlarına zorunlu iniş yaptı.

30 Mart 1916: İki İngiliz uçağı ile Seddülbahir civarında hava muharebesine girişen I. Tayyare Bölüğünün iki Fokker E.II uçağı bu mücadeleden galip çıktılar; Alman Pilot Yüzbaşı H.J. Buddecke bir İngiliz uçağını vurdu. Yanarak düşen uçağın ekibi ölürken, diğer uçak hızla bölgeden güneybatı yönünde uzaklaştı.

6 Nisan 1916: Alman Pilot Yüzbaşı H.J. Buddecke, Fokker E.II tipi uçağıyla Kumdere üzerinde Voisin tipi bir İngiliz uçağıyla karşılaştı. Kısa süren hava muharebesi sonucunda İngiliz uçağı yanarak düştü. İngiliz uçucular hayatlarını kaybederken, Alman Pilot Yüzbaşı H.J. Buddecke 8’inci uçağını da düşürmüş oldu. Alman Pilot Yüzbaşı H.J. Buddecke’nin Çanakkale’de 6’ncı, Batı Cephesindekilerle beraber 8’inci hava zaferiydi. (Bazı kaynaklarda Çanakkale’deki hava zaferi beş olarak belirtilmektedir. O.G.B.)

19 Nisan 1916: Nara’daki Alman Deniz uçak birliğine ait Gotha WD.2 tipi iki uçağı, gece Bozcadadaki müttefik tesislerine bomba saldırısında bulundu. Sonuçlar bilinmiyor.

23 Nisan 1916: Alman Deniz uçak birliğine ait Gotha WD.2 tipi uçakları bu kez İmroz adasına gündüz saldırı uçuşu yaptılar. Adadaki havaalanı ve İngilizler’in karargâhına atılan bombalar yangın çıkarttı. Zararın boyutları bilinmiyor.

27 Nisan 1916: Alman Deniz Kuvvetleri tarafından Osmanlı Donanmasına verilen üç adet Gotha WD.2 tipi deniz uçağının ilki, İstanbul’da Deniz Tayyare Mektebinde uçar hale getirildi.

16 Mayıs 1916: İstanbul’da yeni yapılanmaya gidilerek, Kara ve Deniz havacılığı, Genel Karargâh (Başkomutanlık) Havacılık İşleri Müfettişliği ve 9’uncu Umur-u Havâiye Müfettişliği emrinde birleştirildi.

3 Haziran 1916: Alman Pilot Schubert ve Rasıt Binbaşı Jansen, Gotha WD.2 tipi uçakla keşif görevi esnasında Hellas burnu açıklarında 39 mayından oluşan su engelini keşfettiler: Mayınlar havadan atılan şamandıralarla işaretlendi.

14 Haziran 1916: Alman Deniz uçak birliğinden -ekibin isimleri bilinmeyen- Gotha WD.2 tipi bir uçak, Kabatepe-Suvla koyu arasında eski bir mayın hattı buldu. Mayınlar arasındaki geçitler, uçaktan şamandıra atılarak işaretlendi.

17 Haziran 1916: İmroz adasından gelen 10 uçaklık İngiliz filosu, Gelibolu şehrini bombaladı. Bu saldırıdan sonra 4 İngiliz uçağı, bir kez daha kenti bombalandı. Yaralı ve ölü sayısı tam olarak bilinmiyor. Bu taarruzlara misilleme olarak, I.Tayyare Bölüğünden Alman Pilot Üsteğmen Fünfhausen ve rasıt yzb. Kettenbeil A-11 kuyruk numaralı Albatros B.1 tipi uçağıyla Bozcaada’ya bomba saldırısında bulundular. Bombalar isabet kaydetmesine rağmen sonuç tam bilinmiyor. Dönüşte Nara yakınlarında motor arızası olunca denize mecburi iniş yaptılar. Uçak kırılırken rasıt hafif yaralandı.

21 Haziran 1916: Bozcaada’daki askeri hedeflere Alman Deniz uçak birliğinin uçakları bomba taarruzu yapıldı. Sonuç bilinmiyor.

25 Haziran 1916: Alman Deniz uçak birliğinden iki Gotha WD.2 tipi uçak Bozcaada’daki İngiliz hedeflerine bomba, flaşet ve el bombası saldırısında bulundu. Sonuç bilinmiyor.

2 Temmuz 1916: Çift kanatlı bir İngiliz uçağı boğaz içinde, Akbaş mevkiinde yerden açılan piyade ateşiyle denize düşürüldü. Ekibin akıbeti bilinmiyor.

3 Temmuz 1916: Alman Deniz uçak birliğinin uçakları, Hellas Burnu açıklarında boğazı kapatacak şekilde 30 mayınlık bir engel tespit ettiler. Aynı uçuşta Teke burnu ile Mavro Adası (Tavşan adalarının en büyüğü) arasına gerili denizaltı ağını da keşfettiler. Yine aynı uçaklar, Mavro adasının sırtına dikilmiş iki yüksek anten direğinin varlığını farkedince önce fotoğrafını çekip, sonra beş tane bomba atarak imha ettiler. Mavro adası ile Bozcaada önünde bulunan iki İngiliz muhribine bomba hücumu yaptılar. Sonuç bilinmiyor.

10 Temmuz 1916: Bir İngiliz Short 184 tipi deniz uçağı, Teke burnu civarında Osmanlı topçusunun ateşiyle denize düşürüldü. Ekibin akıbeti bilinmiyor.

Çanakkale savaşının bitmesine rağmen, devam eden I. Dünya Savaşı içinde İngiliz uçaklarının saldırısı devam etmiştir. Örneğin 18 Mart-31 Nisan 1917 tarihleri arasında Ege adalarından kalkan İngiliz uçakları Nara, Kilikya, Akbaş iskeleleri ve civarına bomba saldırısında bulunmuşlardır. Yine 3Temmuz 1917 günü 8 uçaklık İngiliz filosu gündüz ve gece iki kez Çanakkale ve Gelibolu yerleşkelerine bombalı saldırı yapmışlardı. Bunun sonucunda sivil ve askerlerden ölen ve yaralananlar olmuştu... Öte yandan Çanakkale savaşında uçak ve diğer hava araçlarının gelecek savaşlarda çok önemli roller üstleneceği, maalesef askerler tarafından fark edilmişti!                                                                                                        

Başvurulan Kaynaklar:

*Türk Hava Harp Sanayii Tarihi (Osman Yalçın, İş Bankası Kültür Yayınları-2013)

*Türk Havacılık Kronolojisi /Stuart Kline, Dönence-2002)

*Çanakkale Hava Savaşları (Bülent Yılmazer, Milsoft Yayınevi-2005)

*Çanakkale Denizaltı Savaşı (Otto Hersing, İş Bankası Kültür Yayınları-2007)

*Çanakkale Muhârebatı: Çanakkale Harbinde Osmanlı Harekât-ı Tarihçesi (Bülent Özdemir & Abdülmecit Mutaf, Türk Tarih Kurumu-2012)

*Çanakkale Üzerinde Bir Şahin (Hans Joachim Buddecke, İş Bankası Kültür Yayınları-2009)

*Çanakkale 1915: Buzdağının Altı (Mete Tunçoku, Türk Tarih Kurumu-2002)

*Türk Hava Kuvvetlerinin Doğuş Yılları (İrfan Sarp,Pozitif Yayınları-2010)

*İki Mavi: Türk Deniz Havacılık Tarihi (Deniz Kuvvetleri, Deniz Basımevi Müdürlüğü-2007)

*Gelibolu: Yenilginin Destanı (Nigel Steel & Peter Hart, Epsilon Yayıncılı2005)

*İmparatorluğun Çöküşüne Denizden Bakış (Erol Mütercimler, Toplumsal Dönüşüm Yayınları-2004)

*Donanma Mecmuası: Çanakkale 5-18Mart Zaferi ve Bir Destanın Hatıra Panoraması (Ali Günhan & Kürşat Nusret Erden, Hiperlink Yayınları-2011)

*Çanakkale 1915 (Zekeriya Türkmen, Berikan Yayınları-2010)

*Tasvir-i Efkâr Gazetesinde Çanakkale Savaşları (Mithat Atabay, E Yayınları-2014)

*İkdam Gazetesinde Çanakkale Cephesi I-II Cillt (Murat Çulcu, Denizler Kitabevi-2004)

*Türk Hava Kuvvetleri Tarihi Cilt: II, IV,V (Ajun Kurter, Hava Kuvvetleri Komutanlığı-2006)

*Bilim ve Teknik Dergisi Sayı:545 (Tübitak-2013)

*Gelibolu: Mitin Sonu (Robin Prior, Akılçelen Kitaplar-2009)

*Çanakkale Cephesinde Hava Harekâtı ve Safhaları (Soner Oran, Ankara Üniversitesi Türk İnkîlâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi S:51-2013)

*Gelibolu (Alan Moorehead, Doğan Kitap-2007)

*Esat Paşanın Çanakkale Savaşı Hatıraları (İhsan Ilgar & Nurer Uğurlu, Örgün Yayınevi-2004)

*Diriliş: Çanakkale 1915 (Turgut Özakman, Bilgi Yayınevi-2010)

*Gelibolu Osmanlı Harekâtı (Edward J.Erickson, İş Bankası Kültür Yayınları-2012)

*Türkiye’de Beş Yıl (Liman Von Sanders, İş Bankası Kültür Yayınları-2010)

*Çanakkale 18 Mart 1915: Yeni Mecmûa’nın Nüsha-i Fevkalâdesi (Murat Çulcu, E Yayınları-2006)

*Destanlaşan Çanakkale Deniz Kara Hava savaşları, Anılar Yorumlar (Turhan Seçer, Kastaş Yayınevi-2005)

*Çanakkale Cephesinde Hava Savaşları (Cenk Avcı, Genelkurmay Basımevi-2009)

*Türkiye’de Tayyarecilik (Avni Okar, Yapı Kredi Yayınları-2004)

*İstanbul’da Savaş Günleri (Wilhelm Feldman, Selis Kitaplar-2004)

*Donanma-yı Osmanî Muavenet-i Milliye Cemiyeti (Selahattin Özçelik, Türk Tarih Kurumu-2000)

*İstikbal Göklerin Gökler Bizimdir Cilt:I, II (Oktay Verel, Türk Hava Kurumu Yayınları-1985)

*Muhteşem Bir Başarısızlığın Hikayesi (Mithat Atabay, E Yayınları-2014)

*Harb-i Umumide Çanakkale Muharebât-ı Berriyesi (Mehmed Celaleddin, Nobel Yayın, Dağıtım-2007)

*Gelibolu (Peter Hart, Alfa Tarih-2011)

*Gelibolu 1915: Birinci Dünya Harbinde Alman-Türk Askeri İttifakı (Klaus Wolf, İş Bankası Kültür Yayınları-2014)

*Toplumsal Tarih Dergi Sayı:138,147 (Yurt ve Tarih Vakfı Yayınları-2006)

*The War in the Air II.Book (H.A.Jones, Hamish Hamilton press.1969)

*Ordered to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War (Edward E.Erickson, Greenwood-2001)

*A Brief History of the Çanakkale Campaign in the First World War June 1914-January 1916 (Genelkurmay Başkanlığı Yayınları-2004)

*Turkish Military Aircraft Since 1912 (Ole Nikolajsen, Dutch Aviation Society-2005)

*The First Air War:1914-1918 (Lee Kennett, Free Press Macmillan-1990)

*Wings over Gallipoli: Our Stealth Mission Revealed (David Ellery, The Canberra Times-April 24,2012)

* Gallipoli 75th.Anniversary (Defence Force Journal No:81, Australian Government Publishing Service-1990)

*Air Effort over Gallipoli: A Brief Look at the Air Campaign over the Dardanelles (Raul Colon, 2008)

*Air Power (Stephen Budiansky, Penguin Group-2004)

*Aircraft over Gallipoli (Geoff Willians, Royal Australian Air Force-Raafnews-2013)

*Gallipoli: The Royal Naval Air Service and the Dardanelles (Brad King, The Joint Imperial War Museum-2000)

*Gallipoli: The Air War (Peter Hart, The Joint Imperial War Museum-2011)

*Gallipoli Air War (Hugh Dolan, Panmacmillian Australia-2013)

*Gallipoli 1915 Bloody Ridge [Lone Pine] Diary of Lt.Mehmed Fasih (Hasan Basri Danışman, Denizler Kitapevi-2003)