Garuda (Karakuş): Altay mitolojisine göre gövdesi, kol ve bacakları insan biçimli kartal başlı, kartal gagası ve pençesi olan kuştur. Evren ağacının dalları arasında bulunan bir yuvadaki yumurtadan çıkmıştır. Er Töştürk destanında Karakuş adıyla yer alır; Karakuş avlanmaya gidince bir ejderha yavrularını yemeyi alışkanlık edinir. Ancak Er Töştük ejderhayı öldürürerek yavruları kurtarır. Karakuş bunun üzerine Er Töştürk’ü sırtına bindirerek yeryüzüne indirir. Yolda yiyecek bitince Er Töştürk kendi etinden parçalar kopartarak Karakuşa verir. Yere inince de Karakuş onun yaralarının iyileşmesini sağlar. Hint mitolojisinde Garuda, kuşların tanrısı olarak kabul edilir. Birçok özellikleriyle Simurg ikonuyla aynıdır. Japon mitolojisinde turna bacaklı kuş-kadın olan Gario, benzer özelliklerle sahiptir.

Bultimar Kuşu: Pers mitolojisinde denize âşık olan efsanevi bir kuştur. Susuzluğunu deniz suyuyla giderir. Ancak denizi çok fazla severken kuruyacağından da korkar. Bu yüzden hem kıyısında denizin bekçiliğini yapar, hem de “ya deniz kurursa” diye kendini bitirir. Susuzluktan ölünceye kadar bu evhamla, son anda ihtiyacının çok azını içerek yetinir. Her zaman dertlidir; deniz yüzünden derdine çare bulamaz. Bu özellikleriyle hem Fars hem de divan edebiyatında karşılıksız aşk, umutsuz sevgili konularında örnek olarak sıkça işlenmiştir.

Bennu Kuşu: Mısır mitolojisinde Güneş tanrısı Ra’nın ruhuna sahip olan, balıkçıla benzeyen bir kuştur. Aynı söylencede Bennu, kendisini Ra tapınağının çevresindeki kutsal ağacın alevinden meydana getirmiştir. Başka kaynaklara göre Bennu, tanrı Osiris’in kalbindeki çatlaktan dışarı çıkmıştır.

Muan kuşu: Mayaların mitolojisine göre gündüz kartal olarak güneşe-ışık ülkesine eşlik ederken, geceleri baykuş olarak yeraltı dünyasına katılırdı. Mite göre, ölünün ruhuyla temas kurma ve reenkarnasyon işlemi Muan kuşu vasıtasıyla olmaktadır.

Feng Huang Kuşu: Çin mitolojisinde “güneyin kızıl kuşu” olarak adlandırabileceğimiz bu kuş, ateşle ilişkilendirilip kuraklığı temsil etmektedir. Öte yandan mutluluk ve şans getirdiğine de inanılır. Kuyruğu tavus kuşu, ibiği ve başı sülüne benzemektedir. Bazı özellikleriyle Anka kuşuyla özdeşleşir.

Jing We Kuşu: Çin mitolojisine göre bir imparatorun kızı olan Nü Wa, denizde boğulur: Ruhu bir kuşa dönüşür. Kızıl ayakları, rengârenk kafası ve beyaz bir de gagası vardır. Denizcilerin ve yolcuların denizde boğulmaması, yollarını bulması için yardımcı olur.

Peng: Çin efsanesine göre dev bir kuş olan Peng, hiç durmaksızın uçabilme özelliğine sahipti. Diğer bir özelliği de, canı istediğinde kuş formundan balık formuna geçebilmesiydi.

Kıyamet-Yok Oluş Efsanelerindeki Kuşlar: Anadolu ve Yakındoğu efsanelerine göre Kukku ile Sansar isimli iki kuş birbirine kavuşunca kıyametin kopacağına inanılır. Geyikli (Çanakkale) beldesinde bu kuşlar Samsuk ile Guguk olarak adlandırılırlar.

İskandinav mitolojisine göre Gullinkambi (Altın tarak), Valhalla’da yaşar. Her sabah Einharjar’ı uyandırır. Ayrıca ötüşü de Ragnarök’ün (İskandinav mitolojisinin kıyameti) başlangıcına işarettir.

Başvurulan Kaynaklar:

*Yunan ve Roma Mitolojisi (Colette Estin, Héléne Laporte – Tübitak Yayınları, 2002)

*P Dünya Sanatları Dergisi (Sayı 23 – 2001, sayı 41 – 2006)

*Mantık Al-Tayr (Feridüddin Attâr, Çev. Abdülbâki Gölpınarlı – Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2006)

*Mitolojiden Efsaneye: Türk Mitolojisinin Türkiye’deki Efsanelerle İzleri (Muharrem Kaya-Bağlam Yayıncılık, 2015)

*Çin ve Japon Mitolojisi ( Donald A. Mackenzie – İmge Kitabevi yayınları, 1996)

*Gökyüzü Düzen ve Karmaşa ( Jean Pierre Verdet – Yapı Kredi Yayınları, 2008)

*Dünya İnançları Sözlüğü (Orhan Hançerlioğlu – Remzi Kitabevi, 1993)

*Bizim İçin Mitologya (Varlık Dergisi sayı: 1015, 1992)

*Türk Mitolojisi Cilt I-II (Bahaeddin Ögel – Türk Tarih Kurumu, 2006)

*Türk Mitolojisi (Necati Gültepe-Resse Yayınları, 2015)

*Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük (Celal Beydili – Yurt Kitap Yayın, 2005)

*Mitoloji sözlüğü (Azra Erhat – Remzi Kitabevi, 1997)

*Türk Söylence Sözlüğü (Deniz Karakurt – e-Kitap, 2011)

*Cogito Dergi (Yapı Kredi Yayınları Sayı:32-80, 2002-2015)

*Türk kültüründe Kuşlar (Halil Ersoylu-Ötüken Neşriyat, 2015)

*Sümerlerlilerde Tufan, Tufanda Türkler ( Muazzez İlmiye Çığ-Kaynak Yayınları, 2008)

*Efsaneler, Amblemler, İzler (Carlo Ginzburg – Kırmızı Yayınları, 2007)

*Mitler ve Efsaneler (Charles M.Skinner – Parşömen Yayınları, 2010)

*Mitlerle Varoluş Yolculuğu (Aynur Koçak-Alfa Basın Yayın, 2016)

*Hayvan Mitosları (Deniz Gezgin-Sel yayıncılık, 2007)

*İnka, Maya ve Aztekler’de Semboller (Heike Owusu – İlya Yayınevi, 2004)

*Kızılderili Mitolojisi (Carol K. Rochin, Alice Marriott – İmge Kitabevi Yayınları, 2003)

*Hint Sanatı ve Uygarlığında Mitler ve Simgeler (Heinrich Zimmer – Kabalcı Yayınevi,

2004)

*Başkalaşımlar Cilt: I-X, XXI-XXX (Enis Batur-Yapı Kredi Yayınları, 2000-2009)

*Maya Mitolojisi (Ronald Bonewitz – Gün Yayınevi, 2000)

*Ancient Egypt ( Lorna Oakes, Lucia Gahlin – Hermes House, 2002)

*History and Mythology of the Aztecs (John Bierhorst – University of Arizona Press, 1998)

*Classical Mythology ( Mark P. O. Marfold, Robert J. Leonardon – Oxford University Press, 2006)

*The Norse Myths (Kevin Crossley-Holland – Knopf Pouleday Publ. Group, 1981)

*Celtic Mythology (Catherine Bernard, William Sauts Bock – Enslow Publ. Inc. 2003)

*Aztec and Maya Myths (Karl Taube – University of Texas Press. 1993)

*India, Egypt, China&Japan; The Mythology of the East ( Rachel Storm – Anness Publishing, Ltd. 2008)

*Myths and Legends of China (E.T.C. Werner – Tutis Digital Publishing, 2008)

*Japanese Mythology A to Z (Jeremy Roberts – Facts on File, Inc. 2003)

*Persian Myths (Vesta Sarkhosh – Curtis, 1993)

*Asian Mythologies (Yves Bonnefoy – University of Chicago Press. 1993)