Advertisement
iga-2023-2
Airkule
Unifree-2019
HAVACILIK HABERLERİ RÖPORTAJ TÜRKİYE'DEN DÜNYADAN VİDEOLAR SEYAHAT ROTASI
Pegasus-2024
   
  Prof. Dr. Muzaffer Çetingüç [email protected]  
FASTING PILOTS NOT 100% FIT
29 Mart 2024 Cuma

Pakistan Havayolları'nın 8303 sefer sayılı Airbus A320 uçağı, 2020 yılı Ramazan ayında 22 Mayıs günü Karachi Cinnah Havaalanına gövde üzeri indi. Kazayla ilgili ilk soruşturmada, pilot hataları itham edildi. Pilotlar manuellere göre uçmuyorlar, kule ile iletişim kurmuyorlar, koronavirüs pandemisi odaklı bir sohbet yapıyorlardı. ATC, ilk inişte fazla yüksek kaldıklarını uyarmış, 2’inci denemede izin vermişti... İniş takımları açık olan uçak piste teker koymak üzereyken pilotlardan biri iniş takımlarını (nedense?) geri aldı; gövde üzeri inen uçağın motorlarında yangın çıktı. Uçakta 97 kişi ve yerde sürüklenen uçağın çarptığı evlerde 1 çocuk öldü.

Kaptan Sajjad Gul, 58 yaşında ve 17 bin saatlik uçuş deneyimi olan, aşırı özgüven tutumu sergileyen bir pilottu. 33 yaşında ve 2.100 saatlik uçuşu olan F/O Usman Azam ile aralarındaki güç mesafesi fazlaydı. Kaptanı uyarma ve denetleme sorumluluğundan imtina etmekte; assertif değil, ‘Yes Sir’ kültürü çerçevesinde davranmakta idi. Bu kazada yaşamını yitiren 98 kişilik listenin başında pilotlar yer aldı. Her ikisinin de o gün oruçlu oldukları aileleri tarafından teyit edildi. Kaza inceleme raporunda, hem PIA’ya hem de Pakistan Sivil Havacılık Otoritesi'ne idari sorumluluk yüklendi. Sivil Havacılık Otoritesi'nin pilotların oruçluyken uçmasına ilişkin kurallarının net olmadığı vurgulandı. Kulenin iniş takımları açılmamış olarak iniş yapıldığını uyarmamış olması ve liyakatsiz kişilerin göreve alınması da (nepotizm) kazayı hazırlayan diğer unsurlar olarak zikredildi (1,2,3,4,5). (Bu kazada ana sebebin oruç olduğunu söylemek yanlış olur. Ama katkıda bulunan faktörlerden birisi olduğu düşünülebilir).

2022 yılı Ramazan ayı başında (2 Nisan 2022) Pakistan Havayolları (PIA) Uçuş Hizmetleri Müdürü Aamir Bashir, pilotların ve kabin memurlarının oruç tutmalarının yasaklandığını resmen açıkladı.

Uçuş Emniyet Bültenindeki yazısında Bashir; oruç sürecindeki yeme içme kısıtlamasının performansı azaltan, yorgunluğu, hata ve kazaları arttıran majör unsurlardan biri olduğunu; yememe ve içmemenin kan şekeri düşmesi, kan basıncı azalması ve dehidrasyon yoluyla pilot performansının bozulmasına neden olabileceğini; bunun yalnızca pilotların değil, masum insanların da hayatlarını tehlikeye attığını söyledi. Oruç tutmak isteyen uçuş ekiplerinin Ramazan ayında izin alabileceğini; oruç kısıtlamasına uymayan pilotların lisanslarının iptal edilebileceğini duyurdu (6,7,8,9).

Bu trajik kaza medyada ve forumlarda her yönüyle tartışıldı. Bir yazar, yaklaşık 10 saattir oruçlu olan kaptanın kan şekeri düşüklüğüyle ilgili olarak çok sayıda hata yaptığını; uçuş için %100 fit olmadığını; CAA’nın orucu yasaklaması gerektiğini yazdı (3).

DİPNOTLAR

1. Hindistan’da İslami bir televizyon yazarı, vaiz ve hatip olan Dr. Zakir Naik; uzun menzilli uçuşlarda seferi sayılıp oruç tutmamanın sorun olmadığını, ancak sonra kaza edilmesi gerektiğini; 2 saatlik gibi kısa uçuşlarda oruç tutulabileceğini söyledi (10). 

2. Birleşik Arap Emirlikleri’nin ilk astronotu Sultan el-Neyadi, 2023 yılında 6 aylığına uzaya (ISS) çıkmış; bu süreç Ramazan ayına denk geldiği için oruç tutup tutmayacağı sorularına muhatap olmuştu. Neyadi, “Seferi sayılırım, böyle durumlarda zorunlu değildir; bu nedenle oruç tutmayabilirim” demişti (11).

3. Dünyanın en büyük İslam ülkesi olan Enonezya’da Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Direktörlüğü’nün 2012 yılında yaptığı bir tamimle orucun sağlık, performans ve kazalara etkileri konusunda bir dizi uyarı ve tavsiyelerde bulunmuştur. Bu yazıda, orucun metabolizmaya olumlu etkileri bağlamında, HDL kolesterolü arttırıp LDL’i azalttığı için kalp hastalığı riskini düşürücü etkisi olduğu, bazı kişilerde oruçlu olmanın performansı azaltmadığı, tersine inanç ve itikadın performans artışı yarattığı öne sürülmüştür. Ancak genel bilimsel doğrular olarak da orucun; uyanıklık azalması, yorgunluk artışı, huzursuzluk, mizaç değişimi, bellek sorunları ve sonuçta iş performansında azalma yapabileceği vurgulanmıştır (12).  Endonezya Hava Kuvvetlerinde oruçlu pilotlara sabah saat 10'dan sonra uçuş izni verilmediği, uçuş programlarının iftar sonrasına alındığı bildirilmiştir  (13).

4. Tayland’da, Müslüman pilotların oruç tutmalarına izin verilmemektedir (14).

5. Fas Ulaştırma Bakanı Karim Ghellab, 2006 yılında sivil pilotların oruç tutmamaları gerektiğini, orucun pilot performansını olumsuz biçimde etkilediğinin bilimsel çalışmalarla desteklendiğini; taşıdıkları yolcuların yaşam sorumluluklarının onların omuzlarında olduğunu, (tutucu İslami grupların baskılarına rağmen) cesaretle söylemişti (15).

6. Suudi Arabistan’da Cidde Trafik Müdürü, Ramazan’da özellikle iftar öncesi saatlerde yollarda kaos yaşandığını, trafik kazalarının %20 arttığını söylemişti (16). Yemen’de Sana şehri Trafik Ofisi Müdürü de 2007 yılı Ramazan ayının ilk haftasında trafik kazalarında artış olduğu; bir haftada 97 kazada 7 ölü ve 66 yaralı kaydedildiğini açıklamıştı (17). Trafikte yaşanan bu olayların benzerleri havacılıkta olmaz mıdır?

7. Türk askeri havacılığında uzun yıllardır pilotların görev günlerinde oruç tutmamaları kuralı uygulanmaktadır. Sivil kesimde ise bazı İslam ülkelerindekine benzer bir tavsiye, tamim veya kısıtlama olmamıştır. 2017 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu’ndan yapılan resmi açıklamada (Bakara suresi referans alınarak), ‘oruç tutmamayı mubah kılan mazeretler’ listesi yayınlanmıştır. Başta hastalık, yolculuk, gebelik, emzirme ve yaşlılık halleri olmak üzere, zor ve meşakkatli işlerde çalışan ve sağlıklarının bozulmasından endişe eden kişilerin (sonra kaza etmek ya da fidye vermek koşuluyla) oruçtan muaf oldukları duyurulmuştur (18). Uçuş ve yer ekiplerinin de bu kapsamda olduğu anlaşılmaktadır.

SON SÖZLER

Orucun maneviyata iyi geldiği, doğrudur; ama (kişiden kişiye farklar olsa da) bilişsel ve fiziksel performansı azalttığı gerçektir. Allahıyla yakınlaşma, huşû, derin düşünce, meditasyon modundaki insanların yaşadığı manevi huzur; bir çeşit psikoterapi, psikolojik detoks ve ilâhî banyo gibidir. Oruç sürecinde yaşamın anlamı, dünyevi hırslar, haksızlıklar ve yoksulluk gibi konular üzerinde tefekkür etme ve ‘iyi insan’ olma yönünde özeleştiri yapma gibi güdülenmeler yaşanabilir. Gerçekten de oruç günlerinde bazı kişilerin daha pozitif (hoşgörülü, affedici, olgun, yardımsever) davrandıkları ve güzelleştikleri izlenir. Ancak dikkat ve psikomotor becerilerinin yüksek olmasını gerektiren işler yapan kişilerin oruç tutmalarının performansı olumsuz etkileyip etkilemediğine dair kaygılar da hep olmuştur. Tartışmalar, orucun sağlığı, performansı ve kazaları nasıl etkilediği üzerinde yoğunlaşmaktadır.

Etik ve işlevsel yönleri olan sorular şunlardır:

- Kalp veya şeker hastası ya da hamile bir insan oruç tutarsa sağlığı nasıl etkilenir?          

- Müsabakaya çıkacak sporcuların, sınava hazırlanan öğrencilerin, kritik kararlar vermesi beklenen hâkim, komutan veya devlet adamlarının oruç tutması ne kadar doğrudur?

- Saatler boyu süren kritik ameliyatlara giren doktorların; el becerileri, dikkat, algı, bellek, farkındalık, karar verme, stres kontrolü ve takım çalışmasını yönetme becerileri mükemmel olabilir mi? Bir yakınımızın yaşamsal beyin veya kalp operasyonunu oruçlu bir ameliyat ekibinin yapmasından kaygı duymaz mıyız?  

- Bireysel bir ibadet farizasının kamusal alanda görev yaparken (az veya çok düzeyde) komplikasyonlar yaratması olasılığı varsa, bunun ertelenmesi gerekmez mi?

Kaynaklar

1. Kamlesh Singh. Ji, Sir ji: Did PIA Flight 8303 crash because of Yes Sir culture? Daily O (May 31, 2020)

2. Mark Finlay. Can Muslim Pilots Observe Fasts During Ramadan? Simple Flying (Apr 25, 2023).

3. Amead Lone. Fasting Pilots Not 100% Fit. History of PIA (Jun 30, 2020).

4. Haroon Hayder. PIA Bans Pilots and Cabin Crew From Fasting in Ramadan. ProPakistani (Apr 2, 2022).

5. Asad Hashim. Pakistan plane crash that killed 98 blamed on ‘human error.’ El Jazeerea (24 Jun, 2020).

6. Haroon Hayder. PIA Bans Pilots and Cabin Crew From Fasting in Ramadan. ProPakistani (Apr 2, 2022).

7. Ramazan: Pia Pilots, Flight Crew Members Barred From Fasting. AryNews (Apr 2, 2022).

8. https://www.youtube.com/watch?v=haBxjK70yt0

9.TIKLAYINIZ

10. Is a Pilot while Flying a Plane Exempted from Fasting? (26 Apr, 2021) 

11. wionews.com

12. Cultural perspectives on flight operations and the impact of Ramadan fasting on crew performance. (2012) Indonesian Directorate General of Civil Aviation. 

13. trthaber.com

14. 14

15. The view from Fez: Moroccon News #29 (Dec 20, 2006).

16. Saleh Fareed. Road accidents up 20 percent in Ramadan. Arab News JEDDAH, 2 Nov 2004.

17. Yemen Observer (Sep 25, 2007) Traffic accidents on the rise in Ramadan. 

18. (12.7.2017)


E-posta   Facebook   Twitter     Yazdır   Önceki sayfa   Sayfa başına git  
YORUMLAR    Toplam 14 yorum var, 10 adet görüntüleniyor. Onay bekleyen 1 yorum var.
 

Küfür, hakaret içeren; dil, din, ırk ayrımı yapan; yasalara aykırı ifade ve beyanda bulunan ve tamamı büyük harflerle yazılan yorumlar yayınlanmayacaktır.
Neleri kabul ediyorum: IP adresimin kaydedileceğini, adli makamlarca istenmesi durumunda ip adresimin yetkililerle paylaşılacağını, yazılan yorumların sorumluluğunun tarafıma ait olduğunu, yazımın, yetkililerce, fikrim sorulmaksızın yayından kaldırılabileceğini bu siteye girdiğim andan itibaren kabul etmiş sayılırım.
 
 
   
 
Gereksiz'e
13 Mayıs 2024 Pazartesi 12:43
Oruç tutmak en kısa anlatım şekli ile kişinin iradesini, nefsini terbiye etmesi ve aç kalan kişilerle empati kurmasıdır. Ancak vücudun uzun süre susuz kalması ile pilotluk mesleği bağdaşmamaktadır. Bir pilotun muhakeme kabiliyetini, reflekslerini ve pilotluk performanısını uçuş emniyetini en yüksek seviyede tutatcak şekilde devam ettirebilmesi için uçuş sırasında daha da ihtiyacının aratacağı "Su" içmesi gerekir. Bir pilot sağlıklıdır ki mesleğini icra eder. Dolayısı ile de sağlıklı olduğunu oruçla göstermek zorunda değildir. Dini bir vecibeyi yerine getirmek adına bir pilotun saatlerce susuz kalıp pilotluk becerilerini kaybetmeye başlamasıyla seyahat eden insanın can emniyetini tehlikeye atma sorumsuzluğunu hiç bir din anlayışı destekleyemez. Bugün pilotlarına orucu yasaklayan diğer islam ülkelerinden dini bilimin önüne alarak daha da geri kalmış olduğumuz ne yazık ki bir gerçektir.
Katılıyorum  Katılmıyorum  
Puan verilmemiş
Muzaffer Çetingüç
13 Nisan 2024 Cumartesi 23:27
Sayın 'Gereksiz', Bu makalenin yazarı 50 yıl önce Uçuş Hekimi brövesi alarak 24 yıl Hava Kuvvetlerinde ve GATA'da görev yapmış; pilotaj muayeneleriyle uğraşmış, havacılık tıbbı konularında araştırmalar ve yayınlar yapmış, yurt dışı eğitimlere ve kongrelere katılmış, uçuş hekimliği ve havacılık psikolojisi kurslarında öğretmen olarak bulunmuş birisidir. Son 24 yıldır da sivil havacılık tıbbı alanında faaliyet gösteren bir Derneğin başkanı olarak kongreler, çalıştaylar, vs tertiplemekte, akran destek programları yönetmektedir. "Oruç konusuna takık" gibi kaba bir tanımlama yapmadan önce, bu sayfanın altıda yer alan 'Diğer Yazıları' düğmesini tıklamış olsaydınız, yazarın "uçuş emniyetine takık" ve tüm risk unsurlarına "kafa yoran" bir kişi olduğunu fark edebilirdiniz. Ömrünü uçuş ekiplerinin yorgunluğu, alkol, ilaç kullanımı, hipoksi, böbrek taşı, G kuvvetleri, karar verme, inkapasitasyon, CRM, uzay, vs. konularına adamış, kitaplar yazmıştır. Danıştığınız doktor arkadaşlarınızın uzmanlık alanları nedir, havacılık tıbbı ve fizyolojisine dair bilgileri nedir bilmiyorum. Ama bilgi ve deneyim altyapısı olmadan söylenen sözler sizin referansınız olmamalıydı diye düşünüyorum. Pilot olduğunuz anlaşılıyor; en son cümleniz bilime kılıç çekmek gibi...
Katılıyorum  Katılmıyorum  
Puan verilmemiş
Gereksiz
11 Nisan 2024 Perşembe 17:30
Gereksiz şekilde oruca takık bir adamdnız. yazıların referansları bilimsel deyil. oruç üzerine en az 3-4 tıpçı arkadaş ile görüştüm.çok ciddi kaynaklar gösterdiler sonuç hiçde dediğiniz gibi deyil. Bir de fetva gösterme zahmetinizde bulunmuşsunuz, biraz kafası basan pilot zaten fetva ile uğraşmaz. kendi çıkarımını kendi yapar hacıya hocaya ihtiyacımız yok. sözün kısası sağlığı yerinde olana oruç daha fazla dinçlik katar nokta.
Katılıyorum  Katılmıyorum  
Puan verilmemiş
Uzm.Dr. Dijan Ertemir
3 Nisan 2024 Çarşamba 12:27
Muzaffer Hocam, hemen her yıl olduğu gibi bu yıl da Ramazan vesilesiyle oruç ve uçuş emniyeti konusunu çok detaylı olarak ve bilimsel temellere oturtarak ele almışsınız, elinize sağlık. Umarım yazınız tüm uçuş ekiplerimizce ve Sivil Havacılık Otoritemizce değerlendirilir. Hocamızın yazısında anlattığı üzere, orucun kan şekeri, tansiyon düşmesi ve dehidratasyon gibi etkilerine bağlı olarak, oruç tutan kişilerde uykululuk, yorgunluk, huzursuzluk, sinirlilik, dikkat hataları, odaklanma güçlüğü ve diğer bilişsel işlevlerde bozulma olması çok mümkündür. Bu sorunlar elbette uçuş emniyetini olumsuz etkiler.
Katılıyorum  Katılmıyorum  
Puan verilmemiş
Ahmet
1 Nisan 2024 Pazartesi 07:47
Bu işe sağlıkla hiç Alakası olmıyanların degil. Tıbbi otoritenin kararı daha doğru olur Dinde zorluk YOK
Katılıyorum  Katılmıyorum  
Puan verilmemiş
Mustafa
31 Mart 2024 Pazar 10:20
Kalemine sağlık hocam , ne güzel anlatmışsınız. Bencede Önemli görevleri icra eden herkesin yaşam tarzına , beslenmesine çok dikkat etmelidir. Günlük normal bir ofis ysşamında bile uykusunu almış , kahvaltısını yapmış huzurlu bir şekilde ile gelen kişi ile akaşamdan kalma aç bir çalışan arasında dağlat kadar fark vardır. Pakistanda bile uçucular için oruca kural konulurken , ülkemizde hiç bir şekilde kale bile alınmaması düşündürücüdür.
Katılıyorum  Katılmıyorum  
Puan verilmemiş
Eyup Turşucu
30 Mart 2024 Cumartesi 21:31
Sevgili Muzaffer Hocam, Siz bu konuda teknik bir insansınız ve insan fizyolojisinin oruç esnasında karşı karşıya kaldığı tüm riskleri en iyi bilenlerdensiniz. Uçuş emniyeti konusunda yıllarca çaba sarfetmiş bir kişi olarak bu kadar ciddi bir olumsuzluk için bilhassa yöneticileri bilgilendirmeye çalıştık ama maalesef başarılı olamadık. Burada görev Otoritenin, kesin olarak uçuş saatlerinde oruç tutulmaması konusunda talimat yayınlaması gerekir. İstenmeyen bir durum yaşanırsa bu sorumluluk kesinlikle Otoritenin olacaktır. Emniyetli yarınlara
Katılıyorum  Katılmıyorum  
Puan verilmemiş
Dr.Öğr. Üyesi Asli YILMAZ
30 Mart 2024 Cumartesi 13:45
Kıymetli Hocam, bu kadar önemli ve kritik bir konuyu çok büyük hassasiyet ile yazmışsınız. Keyifle okudum..??Ellerinize emeklerinize sağlık ????
Katılıyorum  Katılmıyorum  
Puan verilmemiş
Mustafa Orhan Acu
30 Mart 2024 Cumartesi 10:35
Sayın hocam, yazınızı büyük bir dikkatle okudum. Herşeyi tüm çıplaklığıyla en yalın bir şekil de anlatmışsınız. Bu anlattiklarinizin üzerine açıklama yapmayı bilgi, tecrübe sahibi olan insanlara saygısızlık kabul ederim. Hayatta satın alınamayacak tek şeyin tecrübe ve deneyim olduğunu çok iyi bilen birisiyim. Havacılıkta tecrübe "kan" la yazılmıştır! Bu acı ve kaçınılmaz bir gerçekliktir. Bunun dışına çıkanlar bu acıya mahkumdurlar. Dini ritüelleri kurumların ana anlayışı hâline getirmek gaflet ve celalettin başka hiç-bir şey değildir. Bu yapılan yapılan işin doğasına ters bir durumdur. Din ve bilim ayrı ayrı konulardır. Din bireyin özgür iradesinin tecellisi, bilim ise insanlığın ortak değeridir. Din ve bilimi karıştırmak özelliklede havacılıkta ölüme, kazalara davetiye çıkartmaktır. Inanan birisi olarak, bu yapılanların en büyük zararını inanan her bireyin dinine yapılan hakaret olarak görüyorum! Bizler seyahatlerimizi bilgili pilotlar, bakımları iyi yapılan uçaklar ve saygılı ahlaklı kabin personeli ile yapmak istiyoruz. Güzel yazınız için çok tşk ederim... O.A ????
Katılıyorum  Katılmıyorum  
Puan verilmemiş
Prof. Dr. Hasan Fehmi Töre
30 Mart 2024 Cumartesi 09:39
Muzaffer Hoca, Çok güzel örneklerle oruçu anlatmışsın özellikle son sözler bölümü harikulade yazılmış gönüllere hitaben güzel duygu ve düşünceler yaratıyor ancak uçuş emniyeti pilotların taşıdıkları insanlara olan görev ve sorumlulukları çok ince, naif ve edebi bir güzellikle anlatılmış, hemen her yıl yazdığın oruç konusu inşallah herkese örnek olur. Kalemine eline sağlık.
Katılıyorum  Katılmıyorum  
Puan verilmemiş
 
FACEBOOK YORUM Yorumlarınızı Facebook hesabınız üzerinden yapın hemen onaylansın...
Osman Gazi Baykal
HAVACILIK ŞİİRLERİ-III
Osman Gazi Baykal
Prof. Dr. Muzaffer Çetingüç
HAVACILIKTA YAPAY ZEKÂLAR
Prof. Dr. Muzaffer Çetingüç
Engin Aksüt
VOEPASS ATR-72 KAZASI
Engin Aksüt
İbrahim Köktener
HAVA TRAFİK KONTROLÖRLERİNİN SESİNE KULAK VERİLMELİ
İbrahim Köktener
Tuğba İncel
GERMANWINGS KAZASI DAVASI SÜRÜYOR
Tuğba İncel
Faruk Sayılır
UCUZ HAYATLAR
Faruk Sayılır
ÇOK OKUNANLAR
  FOTO GALERİ
SİNGAPUR AIRSHOW-2020

SİNGAPUR AIRSHOW-2020

  VİDEO GALERİ
ENGELLERİN AŞILDIĞI HAVALİMANI

ENGELLERİN AŞILDIĞI HAVALİMANI

  GÜNÜN MANŞETLERİ
 
UZUN MESAFE UÇUŞLARINDA SORUN
HAVALİMANLARI HİZMETE GİRİYOR
AIR CANADA PİLOTLARI KAZANDI
FAA SERTİFİKASINI ALDI
PEGASUS AĞINI GENİŞLETİYOR
‘YURT DIŞI' TERCİHİ ARTIYOR
AIRBUS'TA 'EYLÜL' RAKAMLARI
DAMGA YERİNE ELEKTRONİK SİSTEM
LÜBNAN'DAN TAHLİYE SÜRÜYOR
PİLOT UÇAKTA HAYATINI KAYBETTİ
 
  UÇUŞ BİLGİLERİ
İç Hatlar Dış Hatlar
Geliş Gidiş Geliş Gidiş
  İstanbul Havalimanı
  Sabiha Gökçen
  Ankara
  Antalya
  HAVA DURUMU
  İstanbul
Cumartesi Pazar Pazartesi
24 / 28 °C 24 / 30 °C 23 / 29 °C
  ARŞİV
 
   
 
 
UNUTMAYACAĞIZ...
 
Onur Güntürkün
 
 
UNUTMAYACAĞIZ…
 
Ünal Başusta

  •Künye
  •İletişim
  •Havacılık Haberleri
  •Röportaj
  •Türkiye'den
  •Dünyadan
  •Seyahat Rotası
  •Havacılık
  •Uçuş Eğitim
  •Havalimanları
  •Göklere Veda
  •Havacılık Emekçileri
  •Havacılık
  •Reklam Videoları
  •Röportaj
  •Video Haber
  •Delta Airlines
  •Sunexpress
  •NASA
  •turizm
  •uydu