Burada sadece THY Uçuş Akademisi için değil, THK ve Anadolu Ü. SHYO hariç tüm uçuş okullarını içine alan bir yanlışlık söz konusudur. Havacılıkta insan faktörlerini bir uçuş doktoru kadar bilmesi mümkün olmayan kişilere bu görevi verenler de, bu görevi kabullenenler de sorumluluk ve vebal altındadır. Bir sınır ihlâli yapılmaktadır. Uçuş fizyolojisinin ve havacılık tıbbının temel konularını yeterince öğrenmeden mezun olan genç pilotlar, yarın bir gün uçuşta böylesine kritik bir durumla karşılaştıklarında, yeterli ve doğru bilgilere sahip olmadıkları için yanlış karar verirlerse birilerinin vicdanı sızlamayacak mıdır? Kıbrıs Rum kesiminin Helios şirketine ait Boeing-737 tipi yolcu uçağı 14 Ağustos 2005 günü kontrolsüz biçimde (otopilotta) 44 dakika uçtuktan sonra yakıtı bitince Atina yakınlarında düştü; 115 yolcu ve 6 mürettebat öldü. Düşme nedeni, "basınçlama arızası veya kabin patlaması sonucu, mürettebatın hipoksiye ve ani tıbbi inkapasitasyona girmeleri" idi. Bu olay, pilotların hipoksiyi bilmemelerinin onları ve taşıdıkları insanları bilinç kaybı içinde ölüme götürdüğünü örneklemektedir.

Bize göre insan faktörü kapsamındaki şu konu başlıklarının hepsi de yaşamsal önemdedir:

- Vestibüler ve görsel illüzyonlar,

- Spatial disorientation (vertigo),

- İrtifa hipoksisi,

- Dekompresyon hastalıkları (kabin patlaması, barotravmalar),

- Tıbbi inkapasitasyon durumları,

- CRM’in psikolojik yönleri,

- Jet-lag, uçak tutması, yorgunluk, uykusuzluk, ilaç ve alkol yan etkileri, seyahat ishalleri, tropik hastalıklar, beslenme sorunları, vs.

Uçuş kazalarında insan faktörünün yüzde 80 civarında bir paya sahip olduğunu bilmeyen yok. Eğitim sürecinde, “bu faktörü olabildiğince azaltmak için iyice öğretelim, eğitimini konunun uzmanı kişilerden alalım” düşüncesi kimsenin aklına gelmiyor mu?

Topu taca atmak kolay; “Yönergelerde bu derslerin uçuş doktorları tarafından verilme zorunluluğu yok; pek bilgili (?) bir arkadaşa o dersleri anlattırıverdik, oldu bitti…” denilecekse ve bu yanıta herkes kanacaksa, yazıktır. O zaman, bir hastanede beyin ameliyatını tecrübeli (!) bir pratisyen hekimin veya teknisyenin yapmasına da itiraz etmemeliyiz... Diğer taraftan, yönergelerde eğitici niteliği açıkça belirtilmemişse, bunu düzeltmesi gereken merci SHGM değil midir? Yıllardır uyardığımız bu konuda SHGM’de bir adım atılmış mıdır? Talebimiz ve uyarımızda bir yanlışlık varsa, bunun yanıtını bekliyoruz.

Konunun Çarpıtılmaması İçin Önemli Not: Bu dersleri vermeye şahsen tâlip değilim. İstenirse yurtdışından, istenirse yurtiçinden uzman desteği alınabilir. Bu konuları lâyıkıyla anlatabilecek ehliyete sahip uçuş doktoru ve fizyologlar ülkemizde vardır.