a/ Yunan mitolojisinde kanatlı attır: Deniz tanrısı Poseidon ile yılan saçlı Medusa’nın oğlu olduğu kabul edilir. Bazı efsanelerde Gorgo’nun oğludur, diğerlerinde Gorgo’nun kanıyla döllenen topraktan doğduğu kabul edilir. Ayrıca Zeus’un oğlu Herkül’ün kardeşi olarak ta varsayılmaktadır.

Rengi tamamen beyaz ve uçmasını sağlayan iki kanadı vardır. Pegasus doğunca hemen tanrıların diyarına uçmuştur. Zeus’un yıldırımlarını getirme/ taşıma görevini üstlenmiştir. Ayrıca Helicon Dağında bulunan ilham verici Hippocrene pınarının Pegasus’un ayağını yere vurmasıyla ortaya çıktığına inanılmaktadır.

Daha sonra altın kemendiyle Bellerophontes onu yakalamış, sırtına çıkarak Chimera ((Kimera) ve Amazonlarla savaşırken Pegasus ona yardımcı olmuştur. Ancak Bellerophontes aşırı hırsa kapılıp Olimpos Dağına çıkarak tanrıların arasına karışmak isteyince onu üzerinden, Zeus’un yolladığı sinekten rahatsız olarak atmıştır.

              Pegasus’un üzerinde Bellerophontes Chimera ile savaşıyor

Kanatlı atların soyunu devam ettirmek için kendisine Euppe (veya Occyrrhoe)’ yi kendine eş olarak seçmiştir.

Pegasus’un gökyüzünde süzülme yeteneği, özgürlüğü ve dünyadaki mücadelelerin ötesine geçmeyi temsil eder. Uçuşu ise yüce ideallerin ve özlemlerin peşinde koşmayı sembolize etmektedir. Bu özellikler çağdaş medyada sıklıkla kullanılmaktadır.

b/ Orta Asya Mitolojilerinde Pegasus (Tulpar):

Solda Kazakistan’ın çift Tulpar’lı devlet arması, sağda Başkurdistan’da bir radyonun amblemi

Türk, Kırgız ve Altay mitolojilerinde kanatlı at Pegasus’un karşılığı Tulpar’dır. Tulpar’ın kanatları görünmez olup, herhangi birisi tarafından görülürse ortadan kaybolacağına inanılır. Tek renkli (tamamen beyaz veya siyah) olarak betimlenir. Tulpar kanatlarını yalnız karanlıkta, büyük engelleri ve uzak mesafeleri aşarken açar. Bunu da sihirli güçleri sayesinde başka hayvanlara dönüşerek yapar.

Tulpar, sadece kahramanların (Bagatur’ların, Batır’ların) atı olup tanrı (Kutay) tarafından yaratılmıştır. Ayrıca Manas destanına göre rüzgârdan daha hızlı koşmaktadırlar…

2/ Askerlikteki Pegasus:

a) İngiliz Ordusunda Pegasus:

II. Dünya savaşından önce ve içinde İngiltere Hava İndirme Kuvvetlerinin (British Airborne Forces) planör ve paraşütçü birliklerinin amblemi olarak açık mavi renkli Pegasus figürü kullanılıyordu. Hatta II. Dünya savaşında bu amblem W. Churchill tarafından da onaylanmıştı.

Ne var ki 1999 emekli subaylar ile politikacılar arasında çıkan tartışmalar, anlaşmazlıklar, dedikodular sonucu Pegasus amblemi alay konusu olunca ilgili komutanlık tarafından kullanımdan kaldırılmıştı!

Karar, Pegasus amblemine çok bağlı havacı birliklerinde hayal kırıklığı ve biraz da kızgınlık yaratmıştı. Bu yüzden birliklerdeki elemanlar gizlice üniformalarının içine eski amblemi dikmeye başlamışlardı.

Sonradan Colchester Tugayı adını alan birliğin açık mavi zeminli Pegasus amblemi

Pegasus amblemini savunanlar bu yasaklamayı tıpkı “Ferrari’nin benzersiz logosunu elinden almakla eşdeğer” görüyorlardı.

Daha sonra savunma bütçesindeki kesintiler nedeniyle ordu içinde yeniden yapılanmaya gidilince ismi Colchester Tugayı olarak değişen birliğin resmi amblemi olarak eski Pegasus figürü tekrar kullanıma girmiş, tugay mensupları hemen üniformalarına iliştirmişti...

2/ b) Pegasus Köprüsü:

Fransa’nın Normandiya bölgesindeki Caen kanalı üzerine 1934’te yapılmıştı. Başlangıçta ismi Bénouville Köprüsü idi.

    Pegasus Memorial Müzesinde Sergilenen Pegasus Köprüsü

6 Haziran 1944’te II.Dünya savaşı içinde Müttefiklerin Normandiya çıkartmasının hemen ilk dakikalarında planörlerle gelen İngiliz Hava İndirme Taburu tarafından işgal edilmişti. Böylelikle çıkartma ve sonrasındaki harekatlarının hızla ilerlemesi sağlanmıştı.

Köprünün ismi ve amblemi, işgali gerçekleştiren İngiliz Hava İndirme Kolordusunda kullanılan Bellerophon’un uçan at Pegasus’a bindiği motif aynen kullanılmıştı

1994 yılında eski köprü sökülmüş, yerine yenisi aynı açılır kapanır özelliğiyle yapılmıştı. Köprünün civarı açık hava müzesine dönüştürülerek Pegasus Memorial Museum adını almıştı. Eski köprü de Pegasus Anıtı ismiyle açık havada sergilenmeye devam etmektedir. Halen Normandiya çıkartmasının yıldönümü kutlamalarında Pegasus Memorial Müze alanında çeşitli törenler düzenlenmektedir.

    Müttefik askerleri Pegasus Köprüsünde Haziran 1945

3/ Pegasus Havayolları:

1990’da Aer Lingus, Silkar Yatırım ve Net Holdingin ortaklığında İstanbul’da faaliyete başlamıştır. Daha sonra Çukurova Holding yönetimine geçmiş, piyasa şartları sonucu Yapı Kredi Bankası tarafından hisselerinin büyük bölümü satın alınmıştı.

En son 2005’te Esas Holding tarafından çoğunluk hisse senetleri devren alınmış, tarifeli içhat seferlerini başlatılarak charter uçuşlarına eklemişti. Ardından dış hatlarda tarifeli seferlerinin yanısıra charter ve wet lease (uçağın ekibiyle kiralanması) gibi faaliyetlerle operasyonlarını geliştirerek sürdürmüştür. En son 2010’da kargo taşımacılığını da başlamıştır.

Merkez üssü olarak Sabiha Havaalanını kullanmaktadır. Muhtelif yıllarda Avrupa’da en hızlı büyüyen havayolu unvanını kazanmıştır. 2025 yılı itibariyle 124 adet B-737 ve Airbus A-320 tiplerinde toplam 124 uçakla uçuş faaliyetlerini sürdürmektedir.

Solda Pegasus Havayollarının logosu, sağda Winglet (kıvrık kanat ucu) üzerindeki Amblemi

Ayrıca pek çok sportif ve sosyal sorumluluk projesinde Pegasus Havayolları sponsor vb. farklı konumlarda yer almaktadır.

Şirket kurulduğundan bu yana uçan at Pegasus amblemi logosunda ve muhtelif uçak bölümlerinde varlığını sürdürmektedir.

4/ a) Pegasus Air Service (PAS)

Mitolojik Pegasus figürünü kullanan bir başka şirket Güney Amerika’daki Surinam’ın Pegasus Air Service’dir. Küçük ölçekli şirket genel havacılık tipi uçakları ve helikopterleriyle operasyon yapmaktadır. Tarifeli iç hat, airtaxi, turistik gezinti uçuşlarının yanısıra komşu ülkelere de commuter ve feeder line tipi uçuş faaliyetleri yürütmektedir.

     Pegasus Air Service Şirketinin Logo ve Amblemi

b) Pegasus Air Indonesia:

Endonezya’da yine küçük uçaklarla airtaxi, commuter ve turistik gezi uçuşlarını sürdürmektedir. Çevre ülkelere de charter seferler uygulamaktadır. Surinam’ın Pegasus Air Service şirketi ile yönetim bağlarının varlığı bilinmemektedir. Her iki şirket farklı Pegasus amblemlerini kullanmaktadır.

           Pegasus Air Indonesia Şirketinin Amblemi

NOTLAR:

*/ Pegasus Takımyıldızı: Bilinen en eski takımyıldızlardan biri olup ilk kez  Batlamyus (Ptolemy) tarafından listelenmiştir. 15 adet yıldızı vardır. Herbirinin farklı uzaklıkta olmasına karşın takımyıldızın en dış elemanın dünyaya uzaklığı 133.35 ışık yılıdır.

               Pegasus Takımyıldızı

Kuzey yarımkürede en iyi Eylül sonu-Ekim başı gözlenebilmektedir. Ayrıca αPeg, βPeg ve αAndromedae ile birlikte Büyük Kare olarak bilinen yıldız desenini oluştururlar.

*/ Pegasus Casus Yazılım (Spyware): İsrail’in siber silah şirketi NSO tarafından geliştirilen IOS ve Android işletim sistemli cep telefonlarına uzaktan, gizlice kurulabilen casus yazılımıdır. İlk kez 2011’de kullanıma girmiştir.

Yazılımın mesajları okuma, konuşmaları dinleme, parola toplama, konum izleme vb. özelliklere sahiptir. Birçok ülkede genellikle politikacılar, istihbarat teşkilatları ve büyük ticari kurumlar her türlü siyasi-ticari rakipleri, muhalif grupları, hak savunucuları ve gazetecileri izlemek amacıyla kullanmaktadır. Türkiye’deki varlığı meçhuldür.

*/ Pegasus’un tüylerinden biri Tarsos (Tarsus) yakınlarına düşünce adı şehre verilmişti.

*/ Kazakistan’da “Tulpar” isimli bir havayolu vardır.

*/ “The Longest Day-1962”, “The Sword and Rose-1953”, “The Dam Busters-1955”, “Stage Fright-1950” vb. önemli filmlerde rol alan ünlü İngiliz sinema artistlerinden Richard Todd, Pegasus köprüsünün alınmasında hava indirme askeri olarak çarpışmıştı.

Başvurulan Kaynaklar:

*Türk Mitolojisi (Pertev Naili Boratav – Bilgesu Yayınları, 2005)

*Hayvan Mitosları (Deniz Gezgin – Sel Yayıncılık, 2007)

*Mitler ve Efsaneler (Charles M. Skinner – Parşömen Yayınları, 2010)

*Türk Mitolojisinde Kanatlı At: Tulpar (Çağlar Erberk’in Makalesi, 2015)

*Mitoloji Sözlüğü (Pierre Grimal – Sosyal Yayınlar, 1997)

*Night Sky: A Field Guide to the Constellations (Jonathan Poppele – Adventure Publications, 2010)

*Pegasus Diaries: The Private Papers of Major John Howard D.S.O. (John Howard Bates – Pen and Sword Military, 2006)

*www.warhistoryonline.com

*www.smithsonianmag.com

*www.wikipedia.org

*www.flypgs.com

*www.esas.com.tr

*www.airlinegeeks.com

*www.company-list.org