THY Yönetim Kurulu Başkanı Karlıtekin, yeni yatırımlar sayesinde kalitede ün yapmış Singapur Airlines’ı yakalamak üzere olduklarını söyledi. Karlıtekin, ucuz uçuşların yolda olduğunun da müjdesini verdi.
Yolcu sayısını, göreve geldiği 4 yıl içinde 10 milyondan 20 milyona çıkaran havacılık devi Türk Hava Yolları’nın Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Candan Karlıtekin, THY’nin en iyi havayolları olarak bilinen Singapur Havayolları’nın seviyesine ulaşmasına ‘ramak’ kaldığını söyledi. Dinamik bir hal kazanan THY’nin eskiden yabancılar tarafından ciddiye alınmadığını hatırlatan Karlıtekin, şimdi peşinden koşulan bir hale geldiğini kaydetti. 2008 için felaket senaryoları yazanları ‘muz kabuğunu görüyorsanız atlar, üzerine basmazsınız’ diyerek eleştiren Karlıtekin, bu yıl olumsuzluk beklemediğinin altını çizdi.
2007 yılı nasıl geçti sizin için?
Bizim için önce 2006’ya bakmak lazım. 2006’da ciddi oranda bir kapasite artışına gittik, yatırım yılımız oldu. 2007’nin kötü geçeceğine inanan havacılık sektörü, kapasite azaltma yolunu seçti. Biz öyle yapmadık. Artık şartlar da Türkiye de çok değişti. 80’li, 90’lı yıllardaki reaksiyonları vermiyor. Gelişmeler de bunu gösteriyor zaten.
2008 yılı için de olumsuz öngörüler var...
Buna katılmıyorum. Eğer yolda muz kabuğu varsa, siz de o kabuğu gördüyseniz gidip üzerine basmazsınız, yolunuzu değiştirirsiniz. FED Başkanı kalkıp ‘görevim sadece enflasyonu kontrol altında tutmak’ demiyor. Bakıyor ki varlık piyasalarındaki gelişmeler işleri ve gidişatı etkileyecek. O zaman tedbir alıyor. Artık Türkiye ekonomisi sığı değil, derinliği var. Kötü tablo yaratanlar global raporlardaki rakamlardan etkileniyor. Bunlar ortalama rakamlar. Türkiye ise bu ortalamanın üzerinde bence.
Neden böyle düşünüyorsunuz?
ABD’de bir sıkıntı olabilir ama Avrupa’da böyle bir durum yok. Oralarda işler kötü gitse bile Türkiye bundan etkilenmez. Çünkü Türkiye daha bakir, reel getiri getirecek piyasalar için çok cazip bir ülke. Çok güzel işler yapılabilir. Türkiye borsa inerken de, çıkarken de kazanır. Öte yandan işler kötüye gitse bile, THY olarak bizim de bunları absorbe edecek kabiliyetimiz var.
Yakın zamanda bir grev süreci geçirdiniz. Stresli günlerdi...
Stres tabi oluyor. Kárın ne kadarı şirketin gücünden, ne kadarı kontrolümüz dışında gelişen olaylardan bunu bilmek lazım. 10 yıl sonrasını düşünmeliyiz. Herkesin kafasında statik bir resim olabilir THY ile ilgili. İşte o fotoğraf, dinamik davranışlarımızla çatıştığında sorun çıkıyor. Bu çerçevede doğal karşılıyorum bunu, ama THY grevi daha kısa sürebilirdi, uzadı biraz.
THY’den önce neredeydiniz?
Boğaziçi Ekonomi’yi bitirdikten sonra State University of New York Albany’de master ve doktora yaptım. Araştırma görevlisi olarak çalıştıktan sonra DPT’de uzmanlık, Türkiye İhracat Kredi Bankası’nda araştırma müdürlüğü yaptım. Ticaretle uğraştım. İstanbul Büyükşehir’de Kaynak Geliştirme ve İştirakler Daire Başkanlığı ve Kalkınma Bankası Başkanlığı yaptım. 2002’den bu yana da Özbakan Makina’da hissedarlığım var ve 5 yıldır da THY’deyim.
THY, global pazarın neresinde?
Singapur Airlines’a yetişmemize ramak kaldı. Şirketi Koç gibi yaptık, süsüyle, kınasıyla. Güzelleştirdik. Lufthansa’nın başını çektiği Star Alliance bile peşimize düştü. Artık dünyaya akrediteyiz. Global pazarlar eskiden THY dendiğinde dudak bükerlerdi, artık öyle değil. Singapur Airlines’a yetişmemize ramak kaldı. Markayı iyileştiriyoruz, proje üretiyoruz. Bir yandan maliyetleri düşürüyoruz, elimizde bir kıymet var. Reklamlarımız uluslararası televizyonlarda. Artık üçüncü bir havalimanını düşünüyoruz.
Star Alliance’ye üye oldunuz. Şu ana kadar ne değişti?
Büyük havayolu şirketlerinin üye olduğu Star Alliance’ye akreditasyon sürecimiz devam ediyor. Nisanda bitecek. Buna rağmen şu ana kadar yapılan kod paylaşımları, ortak uçuş programları bize bir artı getirdi bile. Amacımız, Star Alliance’ye üye ortaklarımızdan yolcu çalmak değil. Müşterilerimizin seçeneklerini artırmak. İnsanlara seçenek imkanı veriyoruz. Star Alliance’nin mantığı da bu. Varacağımız noktanın ucu açık.
20 milyon yolcu taşıyor
Net kár: 194 milyon YTL (eylül)
Satış: 3.767 milyon YTL
Taşınan kargo: 175 bin ton
Uçulan km: 233 milyon
Uçulan saat: 390 bin
Konma sayısı: 170 bin
Taşınan yolcu: 20 milyon
Uçulan ülke sayısı: 69
Uçulan şehir sayısı: 139
Uçulan havaalanı: 149
Uçak sayısı: 104
Personel adedi: 10 bin 591
Sefer sayısı: 170 bin
Zamanında kalkış: % 83.3
Doluluk oranı: % 73
Düşük fiyatlı uçuşlar geliyor
SADECE bugünü değil yarını da düşündüklerini, bu nedenle 2023 hedeflerini şimdiden belirlediklerini kaydeden Karlıtekin, dinamik bir şirket olduklarının altını çizdi. Projeleri arasında Ankara’yı frekans ve hizmet olarak global havaalanı yapmak da olduğunu söyleyen Karlıtekin, yeni ekonomik hatlarla yollarına devam edeceklerini de dile getirdi. Karlıtekin şunları söyledi: ‘Daha ekonomik daha az ikramlı hatlar açacağız. Buralara yarısına sahip olduğumuz Sun Express’le uçacağız. İzmir’de yaptık. Şimdi İstanbul’da olacak. Ankara’dan her bölgeye uçuşlar koyacağız.
YAZIN HAYATA GEÇECEK
ANKARA operasyonunda ise yeni bir şirket kurmayacağız ama belki bu ileride bir şirkete dönüşebilir. Anadolu’nun tüm şehirlerini yeterli frekansta birbirine bağlayacak uçuşlar olacak. Yaz aylarından itibaren göreceksiniz. İki nokta arasında yeterli sayıda, yeterli frekansı tutturmazsanız o proje ölü doğar. Bu ürünün tutması için düşük maliyetli olması gerekiyor. Bunun için belki personel otelde yatmayacak, uçak mümkün olduğunca havada kalacak, koltuk aralıkları kısılacak, ikram azalacak. Ki böylece vatandaş düşük fiyatla uçsun. Nöbette bir dakika uyursanız kurşunu yersiniz, bizim işimiz böyle.’
Musiki söyleyip ney üflüyorum
İŞ dışında müzikle uğraşırım. THY’nin organizasyonlarında musiki söylüyorum. Boğaziçi Üniversitesi’nde koroda musiki konserlerine çıkardım. Eğitim faaliyetlerine gönüllü olarak ilgileniyorum. Başkaları ile ilgili düşünmeyi seviyorum. Genelde sakin bir insanım, çocukken de sakindim. Stresli, sinirli bir insan değilim. Stresi biriktirmem. Laubağliliğe, yalakalığa tahammül etmem. İşini yapan insanın başımın üzerinde yeri vardır. Onun dışından spora filan vakit kalmıyor. Bir hayalim var; mümkün olduğunca çevresini, insanlığı doğru dürüst algılayabilen insanlara yatırım yapmak. Olayları farkeden, bencil olmayan insanların sayısı artsın. Kendini merkeze alan insan tipleri yerine, hoşgörülü empati yapabilen zulmetmeyen insanların sayıları çoğalsın istiyorum. Bunun için de ne gerekiyorsa yapılsın istiyorum. Yoksa seyahat etmek, balık tutmak gibi şeyler her zaman olur.
Mantı da açarım börek de yaparım
Kayserili’siniz. Yöresel yemeklerle, mutfakla aranız nasıl?
Çok iyi. Yurtdışında kaldığım dönemlerde asistanlık parasıyla kıt kanaat ancak geçiniyorduk. O zamanlar ekmeğimi bile evde kendim yapıyordum. Dar şartlar altında mutfak işini de öğreniyorsunuz. O zamanlar Türkiye’den alabileceğimiz en yeni haber, kütüphaneyi dolaşan 3-4 günlük gazeteydi. Herkes kavga ederdi onu kapmak için. Böyle günler insanı pişiriyor, yetiştiriyor. Her zamanın her varlığı kışmetini anlıyorsunuz. Mutfağa girmiyorum pek. Eşim hatta şikayet ediyor ‘ABD’den harika şeyler yapardın burada mutfağa girmiyorsun’ diye. Bazen canım isterse yaparım birşeyler. Kayseri mantısı yaparım, börek yaparım.
Şaka yapıyorsunuz. Mantı açıyor musunuz gerçekten...
Mantı yapmakta ne var ki, yaparım tabi. İsterseniz size tandır böreği yaparım. Özbek pilavı bile yapabilirim.
Fulya ERDEM-Star
