a) Almanya: Savaş öncesi iktidardaki Nazi yönetiminin ilk kez kurduğu Aydınlatma ve Propaganda Bakanlığına atadığı Joseph Goebbels, bu alandaki tüm araçları etkin kullanırken adeta birçok standartları da yerleştirmişti.

1939 sonu ve 1940’ların başında, Fransa’nın Lille bölgesindeki İngiliz askerlerinin, cephedeki Fransız askerlerinin eşlerini ve sevgililerini nasıl baştan çıkardıklarını anlatan resimli broşürleri uçaklarla Fransız birliklerine atmışlardı. Almanlar bununla yetinmeyip aynı süreçte “Savaşta her gün binlerce Fransız ölürken, İngiliz Aristokratların derbilerde yarışan atlarını izlemeye gittiğini” anlatan resimli broşürleri de atmışlardı.

Savaşın ilk yıllarında Almanlar’ın İngiltere’ye attığı bir broşürde, güzel ve çıplak bir sarışın, elinde Times gazetesi ve başında miğferiyle aynaya bakmaktadır. Aynadaki görüntüsü ise esmer bir Yahudi kadındır. Yüzünde kötücül bir gülüş vardır, Times gazetesinin aynadaki yansıması Semit olarak okunur. Broşür, cinsel öğeleri kullanarak “İngilizler’in Yahudiler için savaştığı” mesajını vermektedir.

Almanlar, 1940 yılı sonlarında radyodan İngiltere’ye karşı anti-Churchill kampanyasını başlattılar. Ardından Churchill’in “Kocaağızlı, beceriksiz bir ayyaş, özel hayatta bir centilmen bile olmayan birisi” yazılı karalama bildirilerini, İngiliz birliklerine attılar. Yine 1940 yılında Fransa saldırısından önce Almanya, “İngiliz askerleri Fransız hayat kadınlarıyla beraberken, cephedeki yorgun ve bakımsız Fransız askerlerini” gösteren milyonlarca broşürünü Fransa’ya atmıştı. Bunların en ilginci ise Fransa’nın kuzey kentlerine atılan, kanat şeklindeki “Falling Leaf-Düşen Yaprak” idi. Broşürde ölü bir Fransız askerinin başı üstünde “Tanrı onu istediği için kanatlar düşecek ama bunu İngilizler istediği için biz düşüreceğiz. Gelecek sonbahar hiç kimse ne bu yıl düşen yaprakları, ne de düşen Fransız askerlerini hatırlamayacak” şeklinde anlamlı bir ifade yer alıyordu.

Fransız Donanmasına ait bazı gemiler, Cezayir’in Mers-el Kebir limanında İngilizler tarafından batırıldı. Bunun üzerine Almanlar Fransa’ya “Oran limanında Fransız bayrağını elinde tutan Fransız denizcisinin suda boğulması”nı gösteren afişleri havadan atmış ve halkın morali üzerinde hayli etkili olmuşlardı.

1942 Mart sonunda Almanya’nın Luebeck ve Mayıs ayında Rostock kentlerine İngilizler’in hava saldırısı sonucu, tahribatın resimleriyle birlikte, Hitler’in misilleme saldırılarının yapılacağına dair Reichstag’da yaptığı konuşma metninin bulunduğu bildiriler, İngiliz kentlerine havadan atıldı.

Almanlar Polonya’da anti-Bolşevik duyguları uyandırıp güçlendirmek amacıyla pornografik çifte görüntülü broşürler hazırlayıp, havadan atmışlardı: Broşürde ağzında çiçekle gülümseyen bir kız, arazide yüzükoyun yatmıştır. Broşürün üstünde “Sorunsuz bir gençlik mi? Yoksa acımasız bir kader mi?” diye yazmaktadır. Halogramlı broşür ışığa tutulunca, çirkin bir Rus askerinin çıplak bir kıza tecavüz ettiği görülür.

Almanlar benzer görüntülü propaganda broşürlerini Müttefikleri bölmek amacıyla kullandı. Çok ince bir kâğıt üzerine çift görüntülü ve yazılı bir seri broşürde, ölü bir İngiliz askeri gözleri açık olarak bakmaktadır. Gizli resimde ise bir Amerikan askeri, İngiliz kızına tecavüz ederken resmedilmişti. Mesajlar oldukça kısaydı: “Sizin savaşınız – onun mücadelesi!” ya da “Müttefikiniz sizi destekliyor, hem de tüm cephelerde!” Başka bir pornografik broşürde “Beyazlar ölüyor” yazısı, ölü asker görüntüsüyle beraberdir. Kâğıt ışığa tutulunca, beyaz bir kadına tecavüz eden siyah bir erkek ve “Siyahlar kazanıyor” yazısı çıkıyordu. İngiltere’ye atılan bu broşürlerin etkisi bilinmemektedir.

Almanlar’ın İtalya’da, Mayıs 1944’de müttefiklerle birlikte savaşan Bağımsız Polonya Ordusu için hazırladığı broşür şöyleydi: Smokin ve beyaz tozluk giymiş bir Yahudi, üzerinde İsrail yıldızı bulunan bir gazete okumaktadır. Güzel ve çıplak bir kadın kucağına oturmuş içki içmektedir. Resmin üzerinde “Polonyalı dostlar bunun için mi öleceksiniz?” yazısı vardı. Havadan atılan broşürlerin hedef kitleye ulaşıp ulaşmadığı ve etkisi bilinmemektedir.

Kasım 1944’te Müttefiklere atılan bir Alman broşüründe, cephede savaşan bir askerin sevgilisiyle gönül eğlendiren efsanevi Yahudi Sam Levy’nin öyküsü vardır: “Sam ne istediğini biliyor. İki yıl önce Joan Hopkins, New York’ta haftada 12 dolara çalışan tezgâhtardı. Bugün 60 dolara Sam Levy’nin özel sekreterliğini yapıyor. İşler yolunda; Sam savaş sözleşmeleriyle binlerce dolar kazanıyor. Joan’la yakınlaşmak Sam’ın vicdanını rahatsız etmiyor. Joan’ın nişanlısı uzun boylu ve yakışıklı Bob Harrison binlerce mil uzakta Sam Levy gibiler için savaşıyor. Joan Bob’u seviyor ama NE ZAMAN DÖNECEĞİNİ bilmiyor... Arkanda bıraktığın kız.” Broşürler seri olarak hazırlanmış olup, ikincisinde öpücük, üçüncüsünde Sam’in Joan’ı baştan çıkarma öyküleri resimli olarak yer alıyordu. Metnin sonunda ise “Onun için kötü bir uyanış oldu!” yazıyordu. Benzer öyküler anti-Semitik konuları işleyerek, resimli ve seri halde, Amerikan askerlerine broşür olarak atılmıştı. Yine Amerikalı askerlere atılmış bir çift broşürde sakat bir asker, zengin bir işadamıyla konuşurken ve aynı işadamını bir kadınla cinsel ilişkiden sonra kravatını bağlarken resmedilmişti. Her iki resimde de aynı slogan vardı: “Sizin işiniz savaşmak!” Arka sayfada ise “Amerikalı erkeklere selam; eminim ki savaştan önce büyük paralar kazanmıyordun. Yoksa şu anda asker olmazdın. Bu savaştan sağ çıkarsan kazancının daha da artacağını mı sanıyorsun? Ama savaş başladığında milyonları olanlar, savaş bittiğinde daha zengin olacaklar. Hayatını tehlikeye atan SENSİN. Bu işten kârlı çıkansa ONLAR. Ne adil bir antlaşma. Yoksa Wall Street-BigWigs Messrs. Morgan&Baruch Co. şirketi seninle pazarlık yapar mıydı? Senin şu renksiz Yahudiler’in seninle birlikte oldu mu hiç? Eminim onlar da savaşıyor, daha fazla para kazanmak için. Bu böyle devam ettikçe yanlış olan bir şeyler var demektir. Sence de öyle değil mi?” metni yer alıyordu. Avrupa’daki Amerikan askerlerine atılan başka bir broşürün ön yüzünde yatakta yarı çıplak bir kızın, Yahudi’yle sevişme resmi vardır. Arka sayfadaki uzun metinde “Ülkende her şey yolunda gidiyor, çünkü senin kanın onların rahat yaşamasını sağlıyor.” “Amerikalı genç; Mösyö Morgan ve küçük ortağı senin sevgilinle züppece partiler veriyorken, Mösyö Cohen Rabi Moises ve ortakları büyük kârlar elde ederken, Mösyö Roosevelt ve küçük ortağı geride kalıp şişinerek, yeni ve pahalı üniformaları içinde gösteriş yaparken sen, şimdilerde Avrupa’da savaşmak zorundasın. Ve eğer şansın varsa bir gün geri dönebilirsin. Peki ya sonrası? Ekmek kuyruklarına gireceksin, serseri muamelesi görecek, iş ararken açlıktan öleceksin. Tıpkı 1918’de I. Dünya Savaşında çarpışanlar gibi.”

Almanlar’ın İngiliz birliklerine attıkları seks broşürlerinden birinde, üç çıplak kızı kucağına oturtarak içki içen bir sivil (Yahudi) savaş vurguncusu olarak gösterilir. “Siz uzaktayken” başlığıyla sunulan bu seri broşürler istenilen etkiyi yaratmamıştır. Başka bir seri broşürün ön yüzeyinde koyu saçlı bir erkek sarışın bir kadını öpmektedir. Resmin altında “Erkekler sarışın sever” ifadesi yer almaktadır. Broşürün arka yüzünde ise koltuk değnekli ve tek bacaklı bir asker resmi, şu yazıyla birliktedir: “... ama sarışınlar sakatları sevmez!”  İngilizler’e atılan anti-Amerikan propaganda broşürlerinden bir tanesinde İngiliz genç kızla sarmaş dolaş Amerikan askerinin resmi altında “Aslında eğlenceli savaş – Ama Amerikalılar için” ifadesi vardı. Başka bir broşürün resminde ise Amerikan subayı bir İngiliz kızla yatakta sevişme yer alırken, altında ise “Siz Amerikalılar öyle farklısınız ki!” cümlesi bayağı etkileyiciydi. İngiltere’ye atılan diğer bir anti-Amerikan broşüründe Amerikan askerinin tecavüzüne uğrayan İngiliz kızının resimleri ön yüzeyde, arka sayfadaki metinde “Bir Amerikan askerinin daha sorusuna cevap veremeden beni kalçalarımdan yakaladı, bir ağacın altına sürükleyip beni becerdi ve kamışını giysilerime sildi. Giderken ıslıkla ‘Tanrı Kralı korusun’u çalıyordu. Ve sen bana Amerikan askerlerini tanıyıp tanımadığımı soruyorsun?” sözleri yer alıyordu.

Almanlar Ekim 1944’ten itibaren Müttefik birliklerine “Lightning News” isimli tek sayfalık gazete atmaya başladılar. Her sayısında sayfanın sağ üst köşesinde pin-up (çıplak kadın foto-çizimleri) bulunuyordu. Resmin altında ise “Kendini yalnız hisseden güzellik. Sadece cinsel arzularını doyurmak istiyor” ya da “Tekrar evde olmak ve onunla birlikte kokteyl karıştırmak amma iyi olurdu!” ifadeleri yer alıyordu.

1945 yılbaşında Amerikan mevzilerine atılan broşürün ön yüzünde rakamlar taşıyan dört çıplak kız “1945”i gösterir. Arka yüzünde savaşta sakatlanmış askerler, sırtlarında iki yanlı ilân panoları taşımaktadır. Panoların yüzeyinde ise “İş arıyorum! Ne olsa yaparım. Sam Amca için gözümü kaybettim. Gözcü olarak iş istiyorum. Amerika için bir kolumu yitirdim. Bakmam gereken bir eşim ve iki çocuğum var. Savaşta sakatlandım. Lise mezunuyum. Şöför muavini, bulaşıkçı ya da kâtip olabilirim” ifadeleri oldukça etkileyiciydi.

Müttefikler’in Almanya’yı havadan bombalamalarına karşılık hazırlanan bir Alman broşüründe B-17 uçakları, kanatlı tabut olarak ve bir haçı andıran şekilde, gökyüzünde resim olarak gösterilir. Arka sayfadaki metinde ise “Uçan Kaleler? 11 Ocak’ta Amerikan ve İngiliz bombardıman filoları Almanya’nın kentlerini bombalama teşebbüsünde bulundular. 124’ü dört motorlu olan 136 uçak imha edildi. Çok uzun süre eğitim görmüş 1300 Amerikan ve İngiliz havacısı tek bir saldırıda kayıp verildi. Onlar uçaklarında vurulup, parçalanıp, yanarak öldüler. Bu saldırıdan ne elde edildi? Birkaç Alman evi bombalarak hasarlandı, çoğunluğu kadın ve çocuk bir kaç yüz Alman yaralandı ve öldü. Hiçbir askeri hedef, fabrika vurulamadı. Sizin kayıplarınız 136 büyük uçak ve Amerikalı vergi ödeyenlerin milyonlarca parası, 1300 havacının evlerindeki kahır ve düşürülen uçaklardan sağ ele geçirilen esirler. Ne kadar zavallı çocuklar; Amerika ve İngiltere’nin hangi bölümlerinden geldilerse, çok korkunç ölümle en kısa sürede, bu tuhaf kıtada karşılaştılar. Onları hiç bir zaman incitmeyen bir ülkeye karşı savaştılar. BU SALDIRININ BİR DEĞERİ OLDUĞUNU DÜŞÜNÜYOR MUSUNUZ?”

Almanlar savaşın sonuna doğru çok az da olsa V-1 roket bombalarının kuyruk bölümüne eklenen özel bir kutunun, dalış esnasında açılmasıyla içindeki bildirileri havadan saçan bir sistemi uyguladı. Yaklaşık 23 kg’lık bildiri-broşür, bu kutucukta taşınabiliyordu. V-1’den atılan bir bildiri de “Bundan hoşlandınız mı? Hayır değil mi? O halde Mr. Churchill’e söyleyiniz!” Ayrıca esir İngiliz askerlerinin mektupları da bildiride yer almaktaydı. Almanlar, bildirilerin halk tarafından bulunmasını İngiltere’deki casuslarıyla takip etmeye çalışıyorlardı. Çünkü V-1’lerin nereye düştüğünü çok merak etmekte, ancak çok fazla bilgi sahibi olamıyorlardı. Öte yandan İngiliz Sivil Savunma Dairesi halktan, buldukları bildirileri polis veya güvenlik güçlerine derhal teslim etmelerini isteyen emirler yayınlamıştı.

Almanlar Ruslar’a karşı attıkları broşürlerde seksi, ana temanın destekleyici unsuru olarak kullanırken, anti-Semitik ve siyasi öğeleri de sıklıkla kullanmışlardı.

Devam edecek...