SPANAIR KAZA RAPORU AÇIKLANDI

ÜNAL BAŞUSTA YAZIYOR

Spanair uçağı flaplar kalkış için gerekli şekilde açılmadığı için düşmüş… Uçağın kalkışa hazır olduğunu sesli olarak uyaran sistem de arızalı olduğundan, pilotları flapların açık olmadığı konusunda uyaramamış… 

Araştırma raporunda, pilotların rutin check işlemini yaptıklarından bahsedilirken, check-list’i tam olarak uygulayıp uygulamadıkları konusunda bir şey belirtilmemiş.

Rapora göre uçak motorlarında bir arızaya rastlanmamış, motorlar düşene kadar normal çalışmış…

Boeing, aşağıdaki olaydan sonra bütün MD-80 uçuranlara her kalkıştan evvel mutlaka kalkış testi yapmaları konusunda talimatname göndermişti. Spanair'in bu kazada bu talimata uymadığı, ayrıca pilotların da check-list’i tam yapmadığı bant kayıtlarından anlaşılıyor.

Spanair ise Boeing’in uyarısının kendilerinin şirketi kurmalarından evvel yayınladığını ve şirket kurulduktan sonra bu konuda hiç bir uyarı almadıklarını belirtiyor.

Amerikan NTSB kaza raporuna göre, 1987 yılında Northwest Havayolları’na ait DC-9 uçağı kalkıştan kısa bir sure sonra düşmüş, uçaktakilerden bir kişi hariç hepsi hayatını kaybetmişti. Kaza sonunda yapılan araştırmalar pilotların kalkış öncesi yapmaları gereken check-list işlemini yapmayarak uçağın daha düşük süratlerde havada tutunmasını sağlayan Flap/slat sistemini devreye sokmadıklarını gösterdi.

Ayrıca bu durumlarda devreye girmesi gereken ve Flap ve Slat’lerin kalkış için uygun olmadığını sesli olarak uyaran sistemin de devre dışı olduğu belirlendi. (Aural take off warning-"BEEP BEEP FLAPS, BEEP BEEP SLATS“) Bunun da sebebinin, bu sisteme elektrik sinyali sağlayan sigortanın açık olduğu tespit edildi.

SONUÇ;

1-Pilotlar uçuş öncesi hazırlığını (preflight check) tam yapmamış.
2-Check-list işlemini doğru yapmamış. (FLAP/SLAT'leri indirmemiş ve pozisyonunu mavi ışık, gösterge ve flap kolunun pedestaldaki pozisyonundan bakarak kontrol etmemiş.)

3-Kalkış öncesi (takeoff warning configuration) testini yapmamış.

4-Şirket Boeing'in uyarılarına uymayarak, pilotlarına her kalkıştan evvel mutlaka (takeoff warning configuration) testini yapmalarını talimatlarına koymamış.

Pilotlar kalkış için motora güç verdiklerinde Flap/Slat kapalı olduğu halde (The Take off warning) kalkış uyarısı almayan pilotlar pist üzerinde kalkacakları hıza erişmek için hızlanmaya başlamışlar. Uçak yerden kesilmesine rağmen hızlanmaya ve tırmanmaya devam edememiş ve yalpalayarak stal’a girerek pist dışında birkaç kere zıplarken kuyruğunu yere vurmuş.

HAVACILIK BİLGİLERİ:

Flap ve Slat’ler iniş ve kalkış sırasında kanatların arkasından ve önünden çıkarak kanat alanını ve kanat üstü eğimini artırır.

Bunların açılma derecesine göre uçağın havada tutunma sürati artar veya azalır. Kalkarken daha az süratte havalanmak ve havada tutunmak için inerken de inişi daha yavaş yapmak ve uçağın süratini düşürmek için kullanılır.

Kalkış kontrollerinin en önemlilerinden biri de, kalkış için gerekli sistemlerin doğru pozisyonda olup olmadıklarını sesli olarak uyaran sistemin çalışıp çalışmadığını kontrol etmektir (takeoff warning configuration test). Bunun için sadece motor güç levyelerini belli bir miktar açmak gerekir. Eğer “CONFİG SLATS, CONFIG FLAPS” "BEEP BEEP FLAPS, BEEP BEEP SLATS”) uyarısı gelirse gereğini yapmak şarttır… Aksi halde çok büyük ihtimal uçak havalanamaz.

Kalkış uyarı sistemi eğer uçak havada modunda ise çalışmaz. Bunun sebebi de sisteme elektrik veren sigortanın kokpit uçuş öncesi kontrolü yapılmayarak açık unutulması veya sistem arızasıdır. Pilotların preflight yaparken kokpitteki sigortaları kontrol etmesi gerekir.

Uçak için kalkışta en doğru pozisyonda olması gereken sistemler. FLAPS/SLATS, TRIM ve SPOILERS sistemleridir. Bunlardan herhangi biri felakete davetiye çıkarmaya tam yetkilidir…