ÜNAL BAŞUSTA YAZIYOR
303 yolcusu ve 10 mürettebatı ile 37 bin feet’de Singapur’dan Perth’e giden Qantas 72 sefer sayılı A-330-300 uçağının aniden irtifa değiştirmesi nedeniyle 14 yolcu vücutlarının çeşitli yerlerinde kemik kırılması ve ezilmeler nedeniyle ciddi, 30 yolcu orta ve diğer 30 yolcu da hafif şekilde yaralanmıştı.
ATSB’nin raporunda, pilotların olaydan önce ECAM (merkezi alarm) siteminden uçağın elevator sistemi ile ilgili bir kokpit uyarısı aldığı, ardından da uçağın otomatik pilotunun 300 feet yükselmesi üzerine duruma manual olarak müdahale edildiği ve uçağın burnunun aşağı verilmesiyle saniyeler içinde çok büyük bir irtifa kaybı yaşandığı kaydedildi. Raporda bu sırada uçakta kemer takmayan bütün yolcuların servis arabalarına, uçuşan eşyalara ve uçağın tavanına çarparak yaralandığını ve kabinde de hasar meydana geldiği belirtildi.
Acil iniş izni istendi
Pilotlar önce PAN PAN emergency yayını yaparak uçuş kontrol bilgisayarlarındaki arıza nedeniyle irtifa kaybı yaşandığını ve yolcuların yaralanması nedeniyle hava trafiğinden acil iniş istedi.
Pilotlar daha sonra uçuş aciliyetini MAY DAY’e çevirerek en yakın meydan olan Learmonth’a direkt iniş izni alarak indi. Havalimanının bulunduğu yerde hastaneler yetersiz olduğundan yaralı yolcular ambulans uçaklarıyla, diğerleri de normal uçaklarla Perth’e taşındı.
Araştırma sürüyor
Güvenlik araştırmasına başlayan ATSB, teknik ve uçuş personelini olay yerine gönderdi. Görevli ekipler en kısa zamanda bant kayıtlarının analiz edilmesini sağlayacak. Bu arada Airbus’tan ve Fransız Havacılık Kaza Araştırma Bürosu’ndan da bir ekip, olayı araştırmak üzere gelecek.
ATSB’nin bu konuda en güvendiği veri, her zaman olduğu gibi ses ve uçuş data kayıtları… Bu arada uçağın sistem arızalarının ve bakım kayıtlarının da inceleneceği, hava durumu, hava trafik kayıtları ve ses bantlarının gözden geçirileceği bildirildi. Pilotlar, diğer uçak personeli ve yolcularla görüşerek olayın sebeplerini bulmaya çalışacak.
İlk rapor bir ay içinde çıkacak
ATSB’nin 30 gün içinde ilk raporunu yayınlaması bekleniyor. Bu arada uçakla ilgili kesin bulgulara rastlanırsa, aynı olayın tekrarını önlemek için bu bilgilerin Airbus tarafından diğer şirketlerle paylaşılacağı bekleniyor.
Öleceğimizi zannettik
Yolculardan Jim Ford “Kabin içinde uçuşan oradan oraya savrulan insanları ve eşyaları görünce herkesin öleceğini zannettim, hayatımın en kötü tecrübesiydi ve son derece korkunç bir olaydı” dedi.
Yolculardan diğeri bu aynen Titanik’in aysberg ile çarpışması gibiydi, biz sadece hava boşluğuna girmiştik ve herkes çığlıklar atıyordu” dedi.
Qantas’ın talihsizliği
Bu seneye çok talihsiz bir şekilde giren Qantas’ın başına çok şansız ve olağan dışı olaylar gelmeye devam ediyor.
Bir B-747-400 uçağı, havacılık tarihinde bir ilk olan uçuş esnasında patlayan bir oksijen tüpünün yarattığı hasar ve çok büyük bir tehlike nedeniyle Manila’ya acil iniş yapmıştı.
Daha geçenlerde bir başka B-737-800 iniş takımlarının kapağı kapanmadığından Adelaide’ye geri dönmüş ve bir B-767 de hidrolik arızası nedeniyle Sidney’e dönüş yapmıştı.
Qantas bütün bunlara rağmen dünyada en az can kaybına sebep olan havayollarından biri olma rekorunu elinde tutuyor.
Araştırmalarla netleşecek bilgiler
Aşağıdaki bilgiler ise olayla ilgili olup doğrulukları ancak araştırmalar bitip raporlar açıklandıktan sonra kesinlik kazanacak;
1- Bu tip uçaklar için Elevator bakım AD’si mevcut olup, Qantas, filosundaki 10 uçağı için bunun gereklerini 3 ay önce yapmış.
2- Uçuş esnasında uçuş kontrol arızasını gidermek için tekniğin yönlendirmesiyle sistemle ilgili sigortalar reset edilmiş.
3- Qantas ve diğer operatörler A330-300 tipi uçakların bu tip arızaları yaşayabileceği hakkında uyarılar almış.
4- Bu tip uçakların elevator kontrol sistemlerinde bulunan hidrolik contaların bozulması hakkında bulguların olduğu yayınlanmış. Bu durumda kalan uçaklar elevator sistemini kontrol edemez duruma düşebilir.
5- Bu tip uçakları uçuran şirketlere elevator sistemini bakım ve uçuş öncesi kontrollerle test etmeleri istenmiş.
6-Qantas’ın 10 adet A330-300 uçağı ve bu tipi servise koyan dünyadaki bütün şirketler, eğer araştırmalar neticesinde tipe has sorun bulunduğu takdirde bu durum düzeltilene kadar uçuştan men edilebilir.
7- Bu tip olaylar genellikle radarlar veya hiçbir elektronik sistem tarafından tesbit edilemeyen açık hava türbülansı (Clear air turbulance) sebebiyle olur, fakat bu sefer gelen haberlere göre buna sebep olarak uçak arızası görünüyor.
A330-300 tipi uçaklar "fly-by-wire" elektrik sinyalleri ile uçağın uçuş kontrol sistemlerini çalıştırıyor. Eski sistemlerde ise bu çelik kablolar ile yapılıyordu. Bu sistemde pilotun side stick ile verdiği komutlar önce bilgisayardan geçip programlandığı şekilde en uygun hale geldikten sonra elektrik sinyali halinde o uçuş sistemini çalıştıracak electro-hidrolik sistemler ile gerçekleşiyor. Bu durumda eğer pilotla kontrol mekanizması arasında elektrik sinyal alışverişi durursa o sistem devre dışı kalıyor.
Bu olaydan alacağımız dersler ise:
1- Bu tip uçağı uçuran THY’nin teknik ve uçuş eğitim bölümlerinin bu olayı analiz etmeleri ve çok yakından takip ederek, yapılması gerekenleri acilen yapmalarıdır.
2- Bu yazıyı okuyan ve uçakla uçacak olanların uçuş esnasında kemerlerini bağlamazlar ise başlarına neler gelebileceklerini hatırlamaları ve hatırlatmalıdır.
Yolculara 2’şer bin dolar
Bu konudaki en son haberlere göre, uçuş esnasında kullanılmış olan laptopların uçağın bilgisayarlarını etkileyip etkilemediği de araştırılacak. Ayrıca uçakta bulunan bütün yolculara 2’şer bin dolar para verileceği, yaralananların da bütün hastane masrafları karşılanacak.
