İLK TÜRK UÇAĞI 83 YIL ÖNCE UÇTU

Tayyareci Vecihi Hürkuş Müzesi Derneği tarafından İstanbul Kadıköy’de Caddebostan Kültür Merkezi’nde saat 17.00’de başlayacak programda fotoğraf sergisi ve barkovizyon gösterisi yapılacak.

Türk havacılığında onlarca ilke imza atan, Kurtuluş Savaşı’nın kahraman pilotu Vecihi Hürkuş, 1923’te yine bir ilki kafasına koymuştu. Tasarlayacağı uçak, dönemin keşif uçaklarından hem daha hafif hem de daha hızlı olacaktı. Tasarımı ve imalatı 13 ay sürdü. Vecihi K-VI adı verilen uçak artık ilk uçuşu için hazırdı. Uçağın kontrolü ve lisanslandırılması için teknik heyet oluşturuldu. Ama önemli bir sorun vardı. Heyette uçağı uçurup kontrol edecek pilot ve uçak mühendisi yoktu. İlk uçuş için izin bir türlü çıkmıyordu.

Sonunda Vecihi Hürkuş dayanamadı ve ilk uçuşu kendisi gizlice yapmaya karar verdi. 28 Ocak 1925’te İzmir Seydiköy’de imalatını tamamladığı uçağını hazırladı. Beyaz bez kaplamalı, çift kanatlı, 200 beygirlik motora sahip K-VI’yı makinist Ekrem’in yardımıyla hangardan çıkarttı. İki kişilik uçağına bindi. Açık kokpitte ağırlık yapması için ikinci pilotun ağırlığına denk 60 kiloluk kum çuval yerleştirildi. Saatler 15.00’i gösterirken Pilot Vecihi ilk Türk uçağı ile İzmir semalarına yükseliyordu.

Test uçuşunda tüm sistemleri tek tek kontrol etti. Kumandalar gayet hassastı. Altı silindirli, su soğutmalı, 200 beygirlik Benz motor, uçağı çok kısa sürede saatte 200 kilometre hıza çıkarıyordu. Tarihi uçuş sürerken, bomboş olan Seydiköy Meydanı bir anda dolmuş, pilotlar, öğrenciler, Vecihi Hürkuş’un inmesini bekliyordu. İlk Türk uçağının inişi büyük tezahürat ve alkışlarla karşılanmıştı.

Ama bu ilk uçuş ne yazık ki cezasız kalmadı. İzinsiz yapılan uçuş nedeniyle Hürkuş’a 10 gün hapis cezası verildi. Maaşının yarısı kesildi. Pilot Vecihi aldığı ceza için "Ben tecrübemi yapmış ve tereddütler içinde bulunan teknik heyete tayyarenin mükemmeliyetini tasdik ettirmiştim. Benim için en büyük mükafat bu idi" demişti.

AYNI SORUNLAR DEVAM

Vecihi Hürkuş bu olaydan sonra istifa ederek sivil havacılık için çalışmalara başladı. Yılmadı, 1930’larda Vecihi 14, 15 ve 16 tipi uçaklarını tasarladı, her birini imal etti ve kendisi uçurdu. Yine aynı sorunlarla boğuştu. Türkiye’de uçaklarına sertifika verecek makam bulunmadığı için Çekoslovakya’ya gitti. İzinleri orada aldı.

İlk özel uçuş okulunu, ilk özel havayolu olan Hürkuş Havayolları’nı kurdu. Hayatının son yıllarına kadar aktif olarak uçan Vecihi Hürkuş, 16 Temmuz 1969’da insanoğlu Ay’a ayak basmak üzereyken Gülhane Askeri Tıp Akademisi’nde hayata gözlerini yumdu.

Tolga ÖZBEK-Hürriyet Kokpit